Τακτική και στρατηγική στις σημερινές συνθήκες – μερικές σκόρπιες σκέψεις...

Στις 15/11, στα πλαίσια του διαλόγου για το προηγούμενο άρθρο μου, δέχθηκα το παρακάτω σχόλιο το οποίο και αναδημοσιεύω:

Φίλε Κάποιε…

Δες κι αυτό που «έκλεψα» από το ιστολόγιο του Κώστα Καββαθά, που δείχνει ότι (πέρα από τα γνωστά φασιστικά και πλήρως παγκοσμιοποιμένα μορφώματα ή τις «αμερικανόπνευστες» ηγεσίες άλλων) φαίνεται να υπάρχει μια συγκυριακή βέβαια, σύμπτωση των απόψεών σου (και του ΚΚΕ), με το ευρύτερο «κοινό αίσθημα». Ο Κ.Κ. πιστεύω ότι συνεχίζει να το εκφράζει.
Αντιγράφω:
«... Ο Οικολόγος Τρεμάμενος αναγνώρισε το "τουρκοκυπριακό κράτος" και η σύμβουλος του ΓΑΠ κ. Δραγώνα γράφει στο βιβλίο της ότι, η Επανάσταση του 21 έδειξε την "επεκτατική, ιμπεριαλιστική πολιτική των Ελλήνων απέναντι στη μεγάλη Οθωμανική Αυτοκρατορία..." Οι επιμελείς αναγνώστες δεν πρέπει να εκπλήσσονται. Η ομάδα που κυβερνάει σήμερα το κρατίδιο καταλαβαίνει ότι, η μόνη ελπίδα να σωθεί είναι να ενταχθεί πάλι στη Μεγάλη Πύλη.»
Σε άλλο επίπεδο τώρα, στο σημερινό άρθρο του Ε. Βαγενά («Ρ»), διαβάζουμε ότι η «νεο-οθωμανική» εκδοχή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας» προϋποθέτει «την άμβλυνση των αιχμηρών διακρατικών ζητημάτων» (Αρμενία, Συρία, Ιράν), τη «λογική των «μηδενικών τριβών» ενώ «στα Βαλκάνια προβάλλεται η υπεράσπιση των “τουρκικών” και “μουσουλμανικών” μειονοτήτων».
Θέλω να πω ότι μπορεί η αντίληψη του βάθους του παιχνιδιού να ποικίλλει (άλλωστε η ανάρτηση του Κ. Καββαθά έχει διαφορετικό χαρακτήρα) αλλά η εγρήγορση υπάρχει. Κάποια στιγμή ---ποιος το ξέρει αυτό;--- ενδέχεται να χρειαστεί (κούφια η ώρα….) να μετατραπεί και σε συμμαχία (;)
Αυτά τα γράφω ως ένας καθόλου ειδικός περί την γεωπολιτική και τις κομματικές στρατηγικές.

Με αφορμή τις παραπάνω σκέψεις του φίλου, θα επιδιώξω να διατυπώσω ορισμένες δικές μου σκέψεις, συμβάλλοντας στον γενικότερο προβληματισμό μας.

Οι ενδοαστικές αντιθέσεις δεν είναι νέο φαινόμενο

Το γεγονός της ύπαρξης στο εσωτερικό της αστικής τάξης φωνών (εγώ θα έλεγα μάλιστα όχι μεμονωμένων αλλά ενός ολόκληρου ρεύματος) που ενδιαφέρονται πιο ενεργά για την αναβάθμιση της θέσης της χώρας στα πλαίσια της ιμπεριαλιστικής αλυσσίδας, (ή τουλάχιστον αγωνιά σχετκά με τυχόν υποβάθμιση της θέσης της σε αυτήν) για την ανάδειξή της σε περιφερειακή τοπική δύναμη, αντί για τον "παραδοσιακό" ρόλο του παρατρεχάμενου των ιμπεριαλιστών, δεν είναι καινούργιο. Ήδη σε προηγούμενα άρθρα μου στάθηκα στην ουσιαστική συνέχεια που χαρακτηρίζει την πολιτική του Κωνσταντίνου Καραμανλή και του Ανδρέα Παπανδρέου (που με αντιφάσεις και με μη-γραμμικό τρόπο υπήρξαν οι βασικοί εκφραστές του ρεύματος αυτού), καθώς και κάποιες πτυχές της πολιτικής του Κωστάκη Καραμανλή, κυρίως στην πρώτη τριετία. Επιδίωξη ή αγωνία πάντως, όπως κι αν το πει κανείς, σημασία έχει ότι το πρόβλημα τίθεται και έχει και αντικειμενική βάση. Εύστοχα το ΚΚΕ στις Θέσεις για το 18ο Συνέδριο ανέδειξε το ενδεχόμενο (ως συνέπεια της όξυνσης της καπιταλιστικής κρίσης) να υπάρξει υποχώρηση της θέσης της χώρας στην ευρύτερη περιοχή και, κατά συνέπεια, γενικότερη υποχώρησή της στην ιμπεριαλιστική αλυσσίδα.

Στο σημείο αυτό αξίζει μια ιστορική παρένθεση: είναι πλέον επιβεβαιωμένο ότι ο Ανδρέας υπήρξε πολιτικό τέκνο του Καραμανλή κι όχι του πατέρα του, όπως μαρτυρούν μια σειρά σοβαρές πηγές για τη σχέση των δυο ανδρών διαχρονικά. Αυτής της (κοινής) κατεύθυνσης προιόν ήταν άλλωστε οι συγκλίνουσες πολιτικές τους επιλογές μετά την μεταπολίτευση: η ταυτόχρονη σχεδον ίδρυση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και όχι η επάνοδος στο σχήμα ΕΡΕ-Ένωση Κέντρου, το οποίο στη συνείδηση του ελληνικού λαού είχε ανεπανόρθωτα πληγεί και ταυτιστεί με το μετεμφυλιακό κράτος και το καθεστώς της αμερικανοκρατίας που οδήγησε και στη χούντα. Με διαφορετικούς δρόμους και με διαφορετικούς "ρόλους" στο παιχνίδι, για λογαριασμό πάντα των πιο στρατηγικά σκεπτόμενων τμημάτων και κύκλων της αστικής τάξης, διαμορφώθηκε το μεταπολιτευτικό σκηνικό, απορροφήθηκαν ομαλά για το σύστημα οι ριζοσπαστικές διαθέσεις των λαϊκών στρωμάτων, περιθωριοποιήθηκε η αριστερά, ενσωματώθηκε το εργατικό κίνημα, προωθήθηκαν χωρίς "τριβές" αναγκαίοι αστικοί εκσυγχρονισμοί, διαμορφώθηκαν βαθύτεροι όροι ενσωμάτωσης του ελληνικού καπιταλισμού στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής διεθνοποίησης και του διακρατικού της φορέα, της ΕΟΚ και μετέπειτα ΕΕ. Η στρατηγική αυτή είχε στόχο τη βαθύτερη θωράκιση του συστήματος στην Ελλάδα και την ενεργητικότερη συμμετοχή μερίδων της αστικής τάξης στις γενικότερες διεργασίες, ασφαλώς από ανισότιμες θέσεις αλλά με διακριτό ρόλο. Το κυριότερο είναι ότι στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής, διαμορφώθηκε μια πτέρυγα της αστικής τάξης η οποία αναβάθμισε τους δεσμούς της με το δυτικοευρωπαϊκό μονοπωλιακό κεφάλαιο (τα περίφημα "νέα τζάκια" που ακούγαμε στα τέλη της δεκαετίας του '80 και στη δεκαετία του '90), οι θέσεις του οποίου στην ελληνική καπιταλιστική οικονομία σημείωσαν ραγδαία πρόοδο την τελευταία 30ετία. Το γεγονός αυτό, οπωσδήποτε δημιουργούσε το έδαφος για μια ορισμένη όξυνση των ενδοιμπεριαλιστικών αντιθέσεων στο έδαφος της Ελλάδας, καθώς και στη διαπλοκή των αντιθέσεων αυτών με τις αντιθέσεις των διαφόρων μερίδων της αστικής τάξης σε σχέση και με μια σειρά εκφράσεις της πολιτικοστρατιωτικής εξάρτησης της χώρας από τις ΗΠΑ. Οι τελευταίες, ασφαλώς και δεν έχασαν ποτέ, ουσιαστικά, το πάνω χέρι στις εξελίξεις στη χώρα, αλλά ταυτόχρονα χρειάστηκε να μεθοδεύσουν σε ορισμένες φάσεις εντονότερα την ανάμιξή τους στα εσωτερικά πολιτικά πράγματα (όπως π.χ. για την πτώση του Παπανδρέου με τα σκάνδαλα το '87-'89). Σημείο καμπής στη διαδικασία αυτή είναι οι ανατροπές στο διεθνή συσχετισμό, τη διετία '89-'91. Αν στο προηγούμενο διάστημα οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις παρέμεναν σε δεύτερο πλάνο, εν όψει του κυρίου μετώπου του ιμπεριαλισμού με τον ταξικό του εχθρό, η προσωρινή έστω νίκη του ιμπεριαλισμού στις αρχές της δεκαετία του '90 τις απελευθέρωσε στη συνέχεια και, έτσι, οι εκδηλώσεις τους άρχισαν να γίνονται πολύ περισσότερο ορατές και στη γειτονιά μας και στη χώρα μας ειδικότερα. Έχω σταθεί αρκετά εκτεταμένα στα πρόσφατα "επεισόδια" αυτού του "σήριαλ" που σχετίζονται άμεσα με τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στη χώρα, την τελευταία δεκαετία, επομένως να μην επεκταθώ άλλο σε αυτό το θέμα.

Το ζήτημα, ωστόσο, που πρέπει να τονιστεί εδώ είναι ότι η όξυνση της καπιταλιστικής κρίσης έχει διαμορφώσει τους όρους για μια πιθανή υποχώρηση της θέσης της χώρας στην ευρύτερη περιοχή. Το γεγονός ότι η περίφημη "βαλκανική ενδοχώρα" προς την οποία κατευθύνθηκε το μεγαλύτερο μέρος των εκροών κεφαλαίου από τη χώρα μας βιώνει την κρίση πολύ χειρότερα από το μέσο όρο δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Στην εικόνα αυτή, προσθέστε και τα δημοσιονομικά χάλια, την επιδείνωση του εμπορικού ισοζυγίου, τους επαχθέστερους όρους εξωτερικού δανεισμού (χαρακτηριστικά, το ελληνικό δημόσιο δανείζεται με ως και 5 φορές υψηλότερο spread από αυτό με το οποίο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δανείζει τους εγχώριους τραπεζικούς ομίλους), την απειλή αποχώρησης γερμανικών κυρίως κεφαλαίων από τη χώρα (τα Ναυπηγεία είναι ένα πρώτο "θύμα", σειρά έχει ίσως(;) ο ΟΤΕ;) για να πάρει κανείς μιαν εικόνα. Την ίδια στιγμή, όπως σημειώνει και η ανάλυση του "Ριζοσπάστη" που επικαλέστηκε ο ανώνυμος φίλος, οι εξελίξεις στην περιοχή και η υπό διαμόρφωση νέα στρατηγική της τουρκικής άρχουσας τάξης στο φόντο των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών απειλούν ευθέως με νέες, πολύ πιο οδυνηρές αυτή τη φορά υποχωρήσεις. Το αντικειμενικό υπόβαθρο, λοιπόν, για να "φουντώσει" ένας προβληματισμός στους κυρίαρχους κύκλους (ιδίως στους κύκλους εκείνους που βγήκαν ηττημένοι από την εκλογική αναμέτρηση της 4ης Οκτωβρίου) υπάρχει και δικαιολογεί, αν θέλετε, μια σειρά γεγονότα του τελευταίου διαστήματος που δεν πέρασαν απαρατήρητα. Ξεχωρίζω δυο, την αναζωπύρωση της "Ιμιολογίας" με ειδικό "στόλισμα" του Πάγκαλου για το ρόλο του σ'εκείνη την υπόθεση - και με έντονους παραλληλισμούς με τις συμφωνίες Μαδρίτης και Ελσίνσκι σε σχέση με τα ανοίγματα του George προς την Τουρκία, αμέσως μετά την εκλογή του. Το δεύτερο, την ενίσχυση "στα ξαφνικά" (χωρίς κάποιον προφανή λόγο, φαινομενικά) της συζήτησης για τη Θράκη και το ρόλο του τουρκικού προξενείου, με σωρεία εκπομπών, αποκαλύψεων, συζητήσεων, αφιερωμάτων κλπ. Όλα δείχνουν ότι "κάτι παίζεται" και αυτό το "κάτι" διόλου καθησυχαστικό δεν είναι...

Κακόγουστο ανέκδοτο ο «πατριωτισμός» της αστικής τάξης

Έκανα αυτή τη μακρά εισαγωγή γιατί θέλω να καταλήξω στο εξής: η αντίθεση - ας το πω σχηματικά - "ευρωπαϊστών" και "ατλαντιστών" στο εσωτερικό της ελληνικής αστικής τάξης και του πολιτικού της προσωπικού, αν και είναι πολύ σημαντική για την ορθή ανάγνωση του πολιτικού συσχετισμού και τη χάραξη ορθής τακτικής από την πλευρά του επαναστατικού κινήματος, εν τούτοις παραμένει από στρατηγική σκοπιά μια δευτερεύουσα αντίθεση που δεν επιδέχεται στρατηγικής, αλλά μόνον τακτικής αξιοποίησης. Το λάθος του 8ου Συνεδρίου του ΚΚΕ περί ύπαρξης, τάχα, "εθνικής αστικής τάξης" με την οποία μπορούσε να υπάρξει συμμαχία για το πρώτο, εθνικοανεξαρτησιακό στάδιο της επαναστατικής διαδικασίας ευτυχώς διορθώθηκε σχετικά νωρίς και σήμερα πλέον, με το παρόν πρόγραμμα του ΚΚΕ, έχει εντελώς απορριφθεί - και πολύ σωστά – κάθε τέτοια σκέψη. Η ελληνική αστική τάξη στο σύνολό της αποδείχθηκε ιστορικά δέσμια των σχέσεων πολιτικοστρατιωτικής εξάρτησης από τον αμερικάνικο παράγοντα, ενώ οι όποιες κινήσεις της προς τους αντίπαλους των ΗΠΑ ιμπεριαλιστές είχαν πάντα δευτερεύοντα χαρακτήρα και, πάντως, δε σηματοδοτούσαν κατά κανέναν τρόπο διάθεση ρήξης με το καθεστώς της εξάρτησης. Άλλωστε, οι υλικοί όροι ανάπτυξης του ελληνικού κρατικο-μονοπωλιακού καπιταλισμού δεν επέτρεπαν και δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο. Φυσικά, η οργανική ένταξη της αστικής τάξης της χώρας στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις όπως η ΕΕ της επιτρέπουν ορισμένες "φιλοδοξίες" αναφορικά με τη δυνατότητα απόσπασης καποιων ψιχίων της λείας από την εκμετάλλευση των λαών της περιοχής, με αντάλλαγμα έναν ρόλο "περιφερειακού χωροφύλακα". Ωστόσο, το εγχείρημα αυτό αποδεικνύεται ιστορικά εξαιρετικά αμφίβολο ως προς τη ρεαλιστικότητά του, καθώς διαπλέκεται με τις αλληλοσυγκρουόμενες ιμπεριαλιστικές γεωστρατηγικές επιδιώξεις και αντίστοιχες "φιλοδοξίες" άλλων αστικών τάξεων σε παρεμφερή θέση με αυτή της Ελλάδας, όπως αυτής της Τουρκίας. Έτσι, η συζήτηση ορισμένων κύκλων για τον "πατριωτικό χαρακτήρα" αυτών ή εκείνων των αστικών δυνάμεων (π.χ. του Κωστάκη με αφορμή τα ανοίγματα σε Γερμανία-Ρωσία) έχει ανεκδοτολογικό χαρακτήρα - οι παλινωδίες και η κατάντια του ίδιου του "πατριώτη Κωστάκη", αλλά και ο πρόσφατος εκλογικός θρίαμβος της νέας αμερικανοκρατίας του George αποτελούν την καλύτερη απόδειξη για του λόγου το αληθές. Καμία αυταπάτη, λοιπόν, για τις δυνάμεις αυτές. Ο "πατριωτισμός" της αστικής τάξης είτε θα εκφράζεται ως ιμπεριαλιστικός επεκτατισμός, είτε θα εκφράζεται (σε χώρες σαν την Ελλάδα) ως μίγμα συγχρόνως ενός κοσμοπολίτικου οικονομικού "μικρομεγαλοϊδεατισμού" (όπως το δόγμα Σημίτη περί "οικονομικής ενδοχώρας των Βαλκανίων" όπου, ακόμα κι εκεί, οι ελληνικοί όμιλοι λειτουργούν ως προπομποί και local dealers των μεγάλων πολυεθνικών ομίλων που βρίσκονται από πίσω) και της παραδοσιακής υποταγής στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, συχνά ακόμα και με "ηχηρό" και "άτσαλο" τρόπο (όπως οι περιπτώσεις Ιμίων, Σκοπίων κλπ.). Η αστική τάξη ήταν, είναι και θα είναι ξένη και εχθρική προς την έννοια του λαϊκού πατριωτισμού και της εθνικής ανεξαρτησίας. Τόσο οι ιστορικές της καταβολές και ο τρόπος που "λύθηκε" - όπως και όσο λύθηκε - το εθνικό ζήτημα στη χώρα, όσο και τα σύγχρονα συμφέροντά της, την τοποθετούν σαφώς στον αντίποδα. Ο αληθινός πατριωτισμός είναι εκείνος που αναγνωρίζει ως εθνικό συμφέρον το συμφέρον της πλατιάς λαϊκής πλειοψηφίας, της εργατικής τάξης, της φτωχομεσαίας αγροτιάς, των αυταπασχολούμενων της πόλης, της μισθωτής εργαζόμενης διανόησης και νεολαίας. Και το συμφέρον αυτό είναι σε ευθεία ρήξη με τη στρατηγική των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού, είτε του αμερικάνικου, είτε του ευρωπαϊκού. Επομένως, λύση σε αληθινά πατριωτική, εθνικοανεξαρτησιακή κατεύθυνση μπορεί να είναι μόνο μια λύση ανατροπής του καθεστώτος της εξουσίας των μονοπωλίων και των ιμπεριαλιστικών δεσμεύσεων της χώρας. Ως προς αυτό, που είναι το στρατηγικό ζήτημα, δε χωρά δεύτερη συζήτηση.

Μια αντίθεση που οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε

Βεβαίως, αυτό που στρατηγικά απορρίπτεται ασυζητητί (δηλ. η προοπτική συμμαχίας με τα «ευρωπαϊστικά» ή «ρωσόφιλα» - αν δεχθούμε καν την ύπαξη των δεύτερων, κάτι για το οποίο αμφιβάλλω ισχυρά – τμήματα της αστικής τάξης) δε σημαίνει ότι μας είναι αδιάφορο από την άποψη της τακτικής. Σ’αυτό το θέμα είχα την ευκαιρία να αναφερθώ σε ένα παλιότερο σχόλιό μου, με αφορμή μια συζήτηση για την Μπιρμπίλη (αν θυμάμαι καλά στο προηγούμενο ή το προ-προηγούμενο άρθρο) οπότε παραπέμπω εκεί για το βασικό σκεπτικό. Εδώ θέλω απλά να τονίσω πως, από τη σκοπιά της τακτικής, καμία αντίθεση δε μας είναι αδιάφορη, πολύ περισσότερο όταν αφορά τον αντίπαλο. Καθήκον μας είναι, όχι απλά να τη μελετάμε και να τη «μαθαίνουμε» όσο καλύτερα γίνεται, να κατανοούμε σε τι συνίσταται, ποιο είναι το βάθος και οι μορφές της, πως εξελίσσεται στο χρόνο, αλλά – κυρίως – το να βρίσκουμε τρόπους να την αξιοποιούμε, να την οξύνουμε παραπέρα. Το έχω ήδη αναφέρει, αλλά ας το ξαναπώ το παράδειγμα: το σύνθημα για την απομάκρυνση των βάσεων των ΗΠΑ και την έξοδο της χώρας από το ΝΑΤΟ, βασικά στρέφεται κατά των αμερικάνων ιμπεριαλιστών, μιας και στη δική τους πολιτικοστρατιωτική σφαίρα επιρροής ανήκει η χώρα. Η τυχόν υλοποίηση αυτού του στόχου, να το πω σχηματικά, θα «πονέσει» περισσότερο τους αμερικάνους ιμπεριαλιστές από όλους τους άλλους ανταγωνιστές τους στο παιχνίδι της παγκόσμιας κυριαρχίας – κάποιους μάλιστα από αυτούς (π.χ. Ρωσία και Κίνα) μπορεί και να τους ωφελήσει πρόσκαιρα. Σημαίνει μήπως κάτι τέτοιο ότι εμείς «είμαστε με τη Ρωσία» ή «είμαστε με την Κίνα», επειδή παλεύουμε για να ξηλωθούν οι βάσεις; Ασφαλώς και όχι! Ίσα-ίσα, καθήκον μας είναι να εντείνουμε αυτή μας την πάλη, να κάνουμε πιο πειστική τη ζύμωσή μας (π.χ. αξιοποιώντας τη λαϊκή πείρα από το ρόλο του ΝΑΤΟ και των αμερικάνων στη χούντα, στον Αττίλα, στο Αιγαίο, στη Θράκη, στα Βαλκάνια ή το ρόλο που έπαιξαν οι βάσεις σε κορυφαίες στιγμές της ιστορίας της χώρας), να πάρουμε ακόμα περισσότερες πρωτοβουλίες στο λαό για να προβάλλουμε τους στόχους μας γιατί – εκτός των άλλων – έτσι θα οξύνουμε την αντίθεση ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές δυνάστες και στους εγχώριους «εκλεκτούς» τους, ιδιαίτερα όσο το διεθνές (και το πιο κοντινό ιδιαίτερα) περιβάλλον θα μυρίζει όλο και πιο πολύ «μπαρούτι», όπως δείχνουν τα πράγματα. Στις συνθήκες της καπιταλιστικής κρίσης που καλπάζει, που αδυνατεί να ελεγχθεί με τα συνήθη, «οικονομικά» εργαλεία και που ο πόλεμος φαντάζει σιγά-σιγά όλο και περισσότερο σαν η τελευταία διέξοδος για τα πολυεθνικά μονοπώλια για να επανέλθει το σύστημα σε τροχιά ανόδου, ακόμα και το πιο μικρό «πλεονέκτημα», η πιο μικρή υποχώρηση του αντίπαλου, έστω και για ένα προσωρινό διάστημα, θα έχει γι αυτούς τεράστια σημασία – όπως και για εμάς.

Κι ας πάρουμε υπόψη μας και το εξής. Ο αστικός εθνικισμός-κοσμοπολιτισμός είναι ένα πράγμα και ο μικροαστικός «πατριωτικός» προβληματισμός είναι ένα άλλο, διαφορετικό. Σε ορισμένα τμήματα των μεσαίων στρωμάτων ή ακόμα και της μη-μονοπωλιακής αστικής τάξης η οικονομική πίεση των μονοπωλίων και οι γεωπολιτικοί σχεδιασμοί των ιμπεριαλιστών προκαλούν αντικειμενικές ανησυχίες, μιας και απειλούν ευθέως την ίδια τους την ύπαρξη. Είναι σαφές ότι οι πολιτικοί εκφραστές αυτών των δυνάμεων (π.χ. το κόμμα του Παπαθεμελή, διάφοροι όμιλοι μελετών και περιοδικά, ένα τμήμα της μικροαστικής διανόησης, ακόμα και όμιλοι και πρωτοβουλίες απόστρατων δημοκρατικών αξιωματικών όπως η «Κίνηση για την Εθνική Άμυνα») ούτε έχουν, ούτε μπορούν να αποκτήσουν το βάθος και τη συνέπεια της δικής μας θέσης. Πρόκειται για έναν ασυνεπή, ταλαντευόμενο μικροαστικό ριζοσπαστισμό (και κάποιες φορές ακόμα λιγότερο, απλά μια μικροαστική αντινεοταξική φρασεολογία) που ωστόσο εκφράζει πραγματικές κοινωνικές δυνάμεις και διεργασίες, τις οποίες η αστική τάξη θέλει και επιδιώκει να ποδηγετήσει και να ελέγξει. Αποτελεί για εμάς ειδικό, ιδιαίτερο καθήκον το πως θα «χειριστούμε» τις δυνάμεις αυτές, ώστε να μην επιτρέψουμε σε μηχανισμούς του συστήματος (όπως η ακροδεξιά τύπου ΛΑΟΣ, ή η εκκλησία η οποία στηρίζει τον Παπαθεμελή ειδικά στη Β. Ελλάδα) να «πάρουν υπό τη σκέπη τους» αυτό τον προβληματισμό, οδηγώντας τον σε ακίνδυνα, εκτονωτικά ή, αντίθετα, σε πολύ επίνδυνα ακροδεξιά, εθνικιστικά μονοπάτια. Το καθήκον αυτό δεν πρέπει να κατανοείται στενά, μόνο σε σχέση με τα λεγόμενα «εθνικά» θέματα. Αντίθετα, έχει πολύ μεγαλύτερο εύρος και συνθετότητα. Ένα-δυο παραδείγματα: μια απλή εικόνα της κατάστασης της οικονομίας, θα αναδείξει μια σειρά παραδοσιακών κλάδων στους οποίους η τάση είναι η διαρκής και ραγδαία συρρίκνωση. Πρόκειται για κλάδους χαμηλής έντασης κεφαλαίου και τεχνολογίας, με σχετικά χαμηλό δείκτη μονοπώλησης (όπως το ένδυμα, η κλωστοϋφαντουργία, η κατεργασία δέρματος, ξύλου κλπ.). Κοινωνικά, εκτός από κλάδους με συγκεκντρωμένη εργατική δύναμη, είναι κλάδοι που βασικά συναντάμε αρκετούς βιοτέχνες και αρκετούς μικροαστούς ή μη-μονοπωλιακή «μεσαία» αστική τάξη. Οι κλάδοι αυτοί βίωσαν με πολύ οξυμένο τρόπο τις επιπτώσεις των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, λόγω του Μάαστριχτ και της ΟΝΕ, χτυπήθηκαν έντονα από τον ανταγωνισμό των ξένων πολυεθνικών ομίλων. Η ανάπτυξη της πάλης μας ενάντια στην πολιτική της Ε.Ε., ειδικά ενάντια στις περίφημες «τέσσερις ελευθερίες κίνησης» (κεφαλαίου, εργασίας, εμπορευμάτων και υπηρεσιών) στο βαθμό που θα κατακτά νίκες, βοηθά στην προσωρινή ουδετεροποίηση ορισμένων και στο τράβηγμα των χαμηλότερων από αυτά τα στρώματα (κυρίως αυταπασχολούμενους και μικρούς εμποροβιοτέχνες) στον αγώνα ενάντια σε πλευρές της εξουσίας των μονοπωλίων, αδυνατίζοντας και υποσκάπτοντας τα κοινωνικά ερείσματα του αστικού συνασπισμού εξουσίας. Φυσικά, όρος για την επιτυχία και αυτού του ειδικού καθήκοντος και απόλυτη προτεραιότητα στη δράση μας δε μπορεί παρά να είναι η συσπείρωση και η ανασυγκρότηση σε ταξική βάση του εργατικού κινήματος, στη βάση του πλαισίου διεκδικήσεων που έχει επεξεργαστεί το ΠΑΜΕ και τα ταξικά συνδικάτα. Καμία έκπτωση και κανείς συμβιβασμός ως προς το ζήτημα αυτό δεν είναι νοητός, ούτε από θέσεις αρχών, ούτε καν για λόγους τακτικής, μιας και τελικά θα μας επαναφέρει στην αρνητική πείρα της δεκαετίας του ’80, όπου η σωστή επίκληση της ανάγκης για κοινωνικές συμμαχίες της εργατικής τάξης απολυτοποιήθηκε, ανάχθηκε σε περίπου αυτοσκοπό και όχι μέσο για τη συγκρότηση της επαναστατικής στρατιάς, οδηγώντας σε απόσπαση και αυτονόμηση της τακτικής από την επαναστατική στρατηγική.

Συμπέρασμα

Συνοψίζω, λοιπόν: Ειδικά σήμερα, σε συνθήκες κρίσης, να μη φοβηθούμε να οξύνουμε την κρίση τους! Να μη φοβηθούμε να εκμεταλλευτούμε τις αντιθέσεις τους! Μόνο κέρδος μπορεί να έχει το επαναστατικό κίνημα από αυτό – αρκεί να μάθουμε καλά την «τέχνη» να ελισσόμαστε χωρίς να χάνουμε το στρατηγικό μας στόχο, χωρίς να χάνουμε την πολιτική-ιδεολογική-οργανωτική μας αυτοτέλεια μέσα σε άσκοπες και λαθεμένες «συμμαχίες». Ο μεγάλος Λένιν, στο περίφημο κείμενό του «Δυο ταχτικές της σοσιαλδημοκρατίας στη δημοκρατική επανάσταση», περιγράφοντας τη σχέση του κόμματος με την αστική τάξη στον αγώνα ενάντια στον τσαρισμό, έγραφε: «χτυπάμε μαζί – βαδίζουμε χωριστά». Εμείς το δρόμο μας κι αυτοί το δικό τους. Αυτό το σύνθημα διατηρεί και σήμερα την αξεπέραστη επικαιρότητά του. Πιο ώριμοι, διδαγμένοι από τη θετική και αρνητική πείρα του κινήματος, σταθεροί στο λενινιστικό δρόμο θα βαδίσουμε και σ’αυτές τις δύσκολες αλλά ελπιδοφόρες μάχες που μας περιμένουν!