Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

Η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη – Τόσο το χειρότερο γι αυτούς! (Μέρος Πρώτο)


Στο τελευταίο μας κείμενο που αναρτήθηκε περίπου πριν δυο μήνες και πάντως πριν τις πρόσφατες εξελίξεις και τις εκλογές, γράφαμε για το πόσο επικίνδυνη είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται, στο φόντο της κρίσης, των τυχοδιωκτικών επιλογών της κυρίαρχης μερίδας της αστικής τάξης και των ολοένα και πιο οξυμένων ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων. Προβλέπαμε ότι στην προσπάθειά της για σταθεροποίηση του πολιτικού της συστήματος θα αξιοποιηθούν όλοι οι «πρόθυμοι», ανεξάρτητα του προσωπείου που θα φορέσουν – κεντρώου, «κεντροαριστερού», «υπεύθυνου», αντιμνημονιακού, «αριστερού» κλπ. – με κοινό στόχο και σκοπό τον έλεγχο και το καναλιζάρισμα της λαϊκής δυσαρέσκειας, που αναπόφευκτα θα αναπτύσσεται και θα οξύνεται καθημερινά. Οι εξελίξεις δικαίωσαν απόλυτα αυτή την εκτίμησή μας. Σήμερα, ήρθε η ώρα να κάνουμε μια κάπως πιο ψύχραιμη αποτίμηση της πορείας του διαστήματος αυτού.

Οι εκλογές της μαζικής αποσυσπείρωσης

Γι αυτό καθαυτό το εκλογικό αποτέλεσμα, δε γράψαμε κάτι μέχρι σήμερα και θα σταθούμε λίγο και στο παρόν σημείωμά μας. Η «πρώτη ανάγνωσή» του, άλλωστε δε δίνει πολλά περιθώρια παρερμηνειών. Φυσικά, δεν εννοούμε τα προπαγανδιστικά «προπετάσματα καπνού» των συστημικών ΜΜΕ που βάλθηκαν την επομένη να παρουσιάσουν τις άνω του ενός εκατομμυρίου απώλειες ψήφων του ΠΑΣΟΚ ως …νίκη και …καθαρή εντολή, και τις άνω των πεντακοσίων χιλιάδων απώλειες ψήφων της ΝΔ ως …ανάκαμψη. Αν δει κανείς τα αποτελέσματα με «καθαρό μάτι», θα κατανοήσει το προφανές: το εκλογικό αποτέλεσμα έφερε στην επιφάνεια, αποτύπωσε περισσότερο ή λιγότερο ανάγλυφα, μια σειρά από διεργασίες, θετικές εν γένει, που διεξάγονται αυτή την περίοδο στις λαϊκές συνειδήσεις. Ας τις παρακολουθήσουμε.

Είναι εντυπωσιακή, ασφαλώς, η αποστοίχιση ενός πολύ σημαντικού μέρους του λαού από τα δυο μεγάλα αστικά κόμματα εξουσίας. Η απώλεια παραπάνω από ενάμιση εκατομμύριο ψηφοφόρων είναι από μόνη της ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Σε τούτο, θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τις απώλειες που κατέγραψαν σε ψήφους και οι «συνοδοιπόροι» του συστήματος, ΣΥΡΙΖΑ και ΛΑΟΣ, γεγονός που έδειξε την αδυναμία τους – αυτή τη φορά – να λειτουργήσουν «προστατευτικά» στην κρίση του πολιτικού συστήματος.

Που διοχετεύθηκε αυτή η αποστοίχιση; Χωρίς αμφιβολία το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος της διοχετεύθηκε στην αποχή, το άκυρο και το λευκό. Στον πρώτο γύρο οι παραπάνω επιλογές κατέγραψαν ένα εκπληκτικό άθροισμα περίπου 4.4 εκατομμυρίων ανθρώπων, δηλαδή περίπου το 45% (!) των εγγεγραμμένων. Στο δε δεύτερο γύρο, εκεί δηλαδή όπου η αναμέτρηση είχε καθαρά χαρακτήρα ενδο-δικομματικής «αντιπαράθεσης», η αποχή και το άκυρο-λευκό έφτασαν το 59% (!) επί των εγγεγραμμένων στις περιφέρειες όπου διεξήχθη ψηφοφορία (δηλ. στις 11 από τις 13 πανελλαδικά).

Κατά δεύτερο λόγο, η αποστοίχιση αυτή διοχετεύθηκε στο ΚΚΕ. Μπορεί ο αριθμός των 76 χιλιάδων περίπου που είναι η καθαρή αύξηση των ψήφων του Κόμματος (περισσότερες από 590 χιλιάδες συνολικά) να είναι μάλλον μικρός σε σύγκριση με τον όγκο της αποχής-άκυρων-λευκών, ωστόσο το ποιοτικό-πολιτικό του «πρόσημο» είναι πολύ περισσότερο σημαντικό, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια.

Περίπου τις μισές από τις απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ τις καρπώνεται η ΑΝΤΑΡΣΥΑ (ξεπέρασε τις 97 χιλ. ψήφους πανελλαδικά, αυξανόμενη κατά λίγο περισσότερο από 70 χιλ. ψήφους σε σχέση με το 2009), υποδηλώνοντας τη λειτουργία συγκοινωνούντων δοχείων μεταξύ των δυο χώρων. Ασήμαντες είναι οι αυξομειώσεις άλλων πολιτικών σχηματισμών, άλλωστε οι περισσότεροι συμμετείχαν στις εκλογές δορυφορικά προς τα κυρίαρχα σχήματα (π.χ. οι Οικολόγοι συνεργάστηκαν με το κόμμα του Κουβέλη, αλλού με το ΣΥΡΙΖΑ, αλλού και με τους δυο κλπ.).

Κυοφορούνται θετικές διεργασίες…

Τι μπορεί κανείς να δει πίσω από αυτούς τους αριθμούς; Ποιες είναι οι διεργασίες που αποτυπώνονται;

Η τεράστια αποχή και το ρεύμα του άκυρου/λευκού, αποτελούν ένα αμάλγαμα όπου συνυπάρχουν διαφορετικές, αντιφατικές στάσεις και τάσεις. Συνυπάρχει μια, βασικά αντιδραστική, τάση ιδιώτευσης και συνολικότερης απομάκρυνσης από την πολιτική πάλη (όπως εκφράστηκε π.χ. με ένα μέρος της αποχής και στις περυσινές ευρωεκλογές) με μια πολύμορφη, θολή, ρηχή ως προς το πολιτικό βάθος και γεμάτη αυταπάτες, τάση αμφισβήτησης της κυρίαρχης πολιτικής.

Στο θολό αυτό τοπίο, μπορεί κανείς να δει – συχνά συγχρόνως – την αυταπάτη ότι η κρίση και τα μέτρα έχουν ένα προσωρινό χαρακτήρα, την αυταπάτη (κυρίως ενός κόσμου του ΠΑΣΟΚ) ότι υπάρχει περιθώριο «διόρθωσης» του ΠΑΣΟΚ και «επαναφοράς» του στις «αριστερές» του ρίζεις – τάση που εν μέρει μόνο εκφράστηκε σε ψηφοδέλτια στυλ Δημαρά – και είδε τις εκλογές ως ευκαιρία να «στείλει εσωκομματικό μήνυμα», αλλά και τη γενικότερη αυταπάτη ότι μπορεί να βρεθεί δρόμος διεξόδου χωρίς σύγκρουση, «συναινετικός».

Στο χώρο αυτό, λοιπόν, πέραν της σαφούς αποστροφής και διαμαρτυρίας προς την κυρίαρχη πολιτική, μπορεί κανείς να δει και μια σειρά εν δυνάμει κριτήρια πολιτικής τοποθέτησης, όπως η ανάγκη συναίνεσης, το «καλό ΠΑΣΟΚ» κλπ., που τον καθιστούν ευάλωτο στους ελιγμούς της αστικής πολιτικής και προπαγάνδας. Από την άλλη, η έστω και προσωρινή αποστοίχιση ενός τόσο σημαντικού τμήματος των λαϊκών στρωμάτων από τις δομές του αστικού πολιτικού συστήματος – η οποία ειρήσθω εν παρόδω δεν ήταν καν «επιθυμητή» γι αυτό και η αποχή στις εκλογές αυτές δεν προπαγανδίστηκε από τους μηχανισμούς του συστήματος όπως έγινε στις ευρωεκλογές του 2009, το αντίθετο μάλιστα – δίνει αναμφίβολα τη δυνατότητα και την ευκαιρία στον αντικαπιταλιστικό πολιτικό λόγο του ΚΚΕ να αναζητήσει τρόπους για να χτίσει πολιτικούς δεσμούς με ένα μέρος αυτού του τεράστιου μαζικού ρεύματος.

Πολύ περισσότερο που, αναφορικά με το ΚΚΕ, η αύξηση των 76 χιλιάδων ψήφων αποτυπώνει μια τάση ενδυνάμωσης, έστω αργής, του κοινωνικού ρεύματος που αναζητά τη διέξοδο στη σύγκρουση με την εφαρμοζόμενη πολιτική και όχι στη συνδιαλλαγή και στη διαπραγμάτευση εντός του πλαισίου της. Πρόκειται για μια τάση με σαφώς εντοπισμένα τα ταξικά της χαρακτηριστικά. Τα ποσοστά της Λαϊκής Συσπείρωσης είναι ιδιαίτερα αυξημένα εκεί ακριβώς που συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες μάζες της εργατικής τάξης και της φτωχής αγροτιάς (αστικά κέντρα, βιομηχανικές περιοχές, αγροτική Θεσσαλία). Στην Αττική, για παράδειγμα, στο Δυτικό Τομέα που αντιστοιχεί στις πιο λαϊκές, εργατικές γειτονιές (αλλά και στον Τομέα Πειραιά που περιλαμβάνει τη στεφάνη των εργατογειτονιών, όπως το Κερατσίνι, το Πέραμα κλπ.) η Λαϊκή Συσπείρωση είναι δεύτερη, μπροστά από τη ΝΔ(!). Ασφαλώς θα ήταν εξωπραγματική η υπόθεση ότι το σύνολο της ψήφου στο ΚΚΕ εκφράζει μια ολοκληρωμένη, ως το τέλος συνεπή αντικαπιταλιστική συνείδηση, μιας και είναι φανερό ότι ένα μέρος της είναι και ψήφος διαμαρτυρίας. Θα ήταν όμως, άλλο τόσο εκτός πραγματικότητας η αποσιώπηση της τάσης ενδυνάμωσης του αντικαπιταλιστικού ρεύματος στην ελληνική κοινωνία, όπως αυτό εκφράστηκε με τη συγκεκριμένη ψήφο.

Έχει επίσης ένα ενδιαφέρον το να δει κανείς τι δυναμική αποτυπώνει το συγκεκριμένο εκλογικό αποτέλεσμα στο εσωτερικό του οπορτουνιστικού χώρου (ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΤΑΡΣΥΑ). Η «τριχοτόμηση» του ΣΥΡΙΖΑ, διαμορφώνει, από τη μια δυο βασικά ρεύματα (ΣΥΝ και ΔΗ.ΑΡΙ.) που εκφράζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την τάση απευθείας συνδιαλλαγής με τη σοσιαλδημοκρατία («παραδοσιακή» και «εκσυγχρονιστική», αντίστοιχα), αλλά και ένα τρίτο που μαζί με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ θα παίξει το ρόλο της συστημικής «άκρας αριστεράς» που θα έχει επιφορτιστεί με το καθήκον της στεγανοποίησης του συστήματος από τα αριστερά του. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, πριμοδοτήθηκε ως ένα βαθμό – με τη φιλολογία περί μεταναστών κλπ. – η αντίστοιχη «άκρα δεξιά» στο πρόσωπο της νεοναζιστικής «Χρυσής Αυγής».

Μια αναγκαία διευκρίνιση στο σημείο αυτό: η αναφορά γίνεται με κριτήριο τον πολιτικό λόγο του «Μετώπου Αλαβάνου» και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και όχι με βάση το τι έχει στο μυαλό του ένας κόσμος που ψήφισε αυτά τα σχήματα. Ίσα-ίσα, το γεγονός ότι ενισχύθηκε η ΑΝΤΑΡΣΥΑ (που είναι φορέας μιας περισσότερο «αντικαπιταλιστικής» ρητορικής, σε σχέση με το «Μέτωπο» και τον υπόλοιπο ΣΥΡΙΖΑ) αποτυπώνει μια γενικότερη μετατόπιση προς τα «αριστερά», ακόμα και στο εσωτερικό του μικροαστικού-οπορτουνιστικού ρεύματος. Στη βάση αυτή, αναμφισβήτητα αναδεικνύονται δυνατότητες για το κέρδισμα των πιο πρωτοπόρων στοιχείων του χώρου αυτού με την επαναστατική γραμμή. Από την άλλη αναδεικνύεται ακριβώς η ανάγκη ακόμα μεγαλύτερης και πιο τεκμηριωμένης έντασης και επικέντρωσης του ιδεολογικού και πολιτικού μετώπου του ΚΚΕ στις συγκεκριμένες αντιλήψεις που θα «πουληθούν» ιδιαίτερα το επόμενο διάστημα από τους μηχανισμούς του συστήματος (βλ. «Αριστερό Βήμα» κλπ.), ακριβώς ως μοναδική και αναγκαία προϋπόθεση για να υπάρξει αυτό το κέρδισμα.

Με ποια έννοια μπορούμε να πούμε ότι δικαιώνεται το ΚΚΕ;

Σε μια σειρά συζητήσεις, αρθρογραφίες στα ΜΜΕ κλπ. μπορεί κανείς να διαβάσει την εκτίμηση ότι το ΚΚΕ ήταν ο «νικητής των εκλογών», υπό την έννοια των πολύ υψηλών ποσοστών που απέσπασε. Βεβαίως, το ίδιο το ΚΚΕ απέφυγε – όπως άλλωστε όφειλε – μια τέτοια εκτίμηση. Μια τέτοια τοποθέτηση, αν και έχει βάση ως ένα σημείο, δεν είναι στο σύνολό της σωστή, μπορεί να οδηγήσει σε εντελώς λάθος πολιτικά συμπεράσματα.

Καταρχάς, είναι λάθος το κριτήριο «αξιολόγησης» με βάση την εκλογική επίδοση. Εδώ, δεν πρόκειται μόνο για την αξιολόγηση με βάση το ποσοστό και όχι τον απόλυτο αριθμό των ψήφων, μια μεθοδολογία που συγκαλύπτει το μείζον δεδομένο της αποχής. Σε παλιότερο κείμενό μου, του περασμένου Οκτώβρη, είχα εξηγήσει γιατί και οι ψήφοι και τα ποσοστά έχουν τη σημασία τους. Εδώ, όμως, πρόκειται κυρίως για το ότι, με βάση αυτό το κριτήριο, η ορθότητα της στρατηγικής και της τακτικής του ΚΚΕ κρίνεται από το εκάστοτε εκλογικό του αποτέλεσμα. Από όποια σκοπιά και αν το δει κανείς, θεωρητικά, πολιτικά, ιστορικά, πρόκειται για μια βαθιά λαθεμένη αντίληψη που κρύβει, επί της ουσίας, ισχυρές κοινοβουλευτικές αυταπάτες. Η εκλογική επιρροή ενός ΚΚ και η ορθότητα της πολιτικής του γραμμής δεν είναι δυο ισοδύναμες λογικά προτάσεις. Βεβαίως, μια λαθεμένη πολιτικά γραμμή οδηγεί συνήθως σε εκλογικές αποτυχίες. Λέω «συνήθως» γιατί, π.χ. η πολύ καλή εκλογική επίδοση του ενιαίου Συνασπισμού στις πρώτες εκλογές το 1989 είναι αμφίβολο αν μπορεί να αποδοθεί στην ορθότητα της τότε πολιτικής γραμμής του. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το αντίθετο δεν ισχύει. Τα εκλογικά ποσοστά του ΚΚΕ σε όλη τη δεκαετία του 1990 παρέμειναν σχετικά χαμηλά, παρά το γεγονός ότι ήδη από τα μέσα της δεκαετίας ο στρατηγικός προσανατολισμός του Κόμματος είχε αλλάξει, με την ψήφιση του σημερινού προγράμματος, το 1996. Ομοίως, τη διετία 2007-2009 η οποία σηματοδότησε τη διαμόρφωση των όρων για την κυβερνητική εναλλαγή του περυσινού Οκτώβρη, τα ποσοστά του ΚΚΕ εμφάνισαν κάμψη.

Βεβαίως, όπως ανέλυσα στο κειμενό μου πέρυσι, μετά τις εκλογές της 4ης Οκτώβρη, η προσεκτικότερη ανάλυση, με βάση και τη διακύμανση των απόλυτων ψήφων, αναδείκνυε ότι στην πενταετία της ΝΔ η εκλογική επιρροή του ΚΚΕ αυξήθηκε κατά 80 χιλ. ψήφους ή 1.6%. Η αποσπασματική αξιολόγηση της πολιτικής επιρροής από εκλογές σε εκλογές, χωρίς μελέτη των πολιτικών χαρακτηριστικών τους και αναγωγή στη συγκυρία, λέγαμε τότε, οδηγεί σε λάθος πολιτικά συμπεράσματα, συγκαλύπτει τη μακροχρόνια τάση που είναι και η μόνη σωστή μεθοδολογικά προσέγγιση μέτρησης της εκλογικής επιρροής. Από αυτή τη σκοπιά, η αύξηση των 76 χιλ. ψήφων φέτος, σε σχέση με τον περυσινό Οκτώβρη θα πρέπει να εκτιμηθεί περισσότερο στην ποιοτική της διάσταση – στην οποία και επέμεινα στην προηγούμενη ενότητα – παρά στην ποσοτική. Ακόμα και με αυτή την επισήμανση, όμως, δεν έχουμε θίξει την πολιτική ουσία του ζητήματος που είναι: ποια είναι τα πολιτικά κριτήρια αξιολόγησης της ορθότητας της γραμμής ενός ΚΚ;

Στο ίδιο κείμενό μου, πέρυσι, αναφέρθηκα σε τρία πολύ βασικά πολιτικά κριτήρια: πρώτον, στο κατά πόσο η γραμμή βοηθά στην άνοδο του μαζικού κινήματος ώστε να αντιστοιχηθεί, καταρχήν ποσοτικά, στο μέγεθος της λαϊκής αγανάκτησης και οργής. Δεύτερον, στο κατά πόσο σηματοδοτεί έναν πολιτικό προσανατολισμό του κινήματος τέτοιο που να μην το εγκλωβίζει στους ελιγμούς της αστικής και οπορτουνιστικής πολιτικής, μια κατεύθυνση ρήξης και αντεπίθεσης στην πολιτική των μονοπωλίων και της ΕΕ και τρίτον, στο κατά πόσο φέρνει εύστοχα και τεκμηριωμένα στην επικαιρότητα της πολιτικής αντιπαράθεσης το ζήτημα της στρατηγικής διεξόδου, του άλλου δρόμου ανάπτυξης, κατά πόσο δηλαδή μπορεί να αναδεικνύει με πειστικό τρόπο ότι ο σοσιαλιστικός δρόμος ανάπτυξης είναι η μόνη ρεαλιστική, αληθινά φιλολαϊκή διέξοδος. Τι έδειξε λοιπόν η ζωή μέχρι σήμερα; Με βάση αυτά τα κριτήρια, πως μπορεί κανείς να αξιολογήσει τη δράση του ΚΚΕ μέχρι τις μέρες αυτές;

Στο ζήτημα του αγωνιστικού προσανατολισμού, ποιος μπορεί να αμφισβητήσει ότι χωρίς την ύπαρξη και δράση του ΠΑΜΕ – που είναι το «εργαλείο» υλοποίησης της γραμμής του ΚΚΕ για την ταξική ενότητα δράσης του εργατικού κινήματος – οι κινητοποιήσεις της άνοιξης δε θα είχαν συμβεί καν; Αν το ΠΑΜΕ δεν έσπαγε τα τείχη του κοινωνικού διαλόγου για το Ασφαλιστικό, δεν προχωρούσε – με απίστευτες δυσκολίες, θυσίες και ηρωισμό των στελεχών του που οργάνωσαν απεργίες ακόμα και χωρίς την κάλυψη των συμβιβασμένων συνδικάτων της ΓΣΕΕ – σε απεργίες και διαδηλώσεις στο Λιμάνι, στη Ζώνη του Περάματος, στα εργοτάξια του Λάτση στην Πετρόλα, στο Λαναρά, στα «JUMBO» κλπ., μπορεί κανείς να φανταστεί ότι οι «ιππότες του κοινωνικού εταιρισμού» της ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ θα είχαν συρθεί στις κινητοποιήσεις; Σωστά αρκετοί αποδίδουν ένα μεγάλο μέρος από το ελπιδοφόρο εκλογικό αποτέλεσμα του ΚΚΕ στη δράση του ΠΑΜΕ. Θα έπρεπε όμως να συμπληρώσουν ότι το ΠΑΜΕ υπάρχει γιατί το ΚΚΕ είχε μια τέτοια γραμμή ταξικής ενότητας και πάλης και όχι το αντίστροφο.

Στο ζήτημα του πολιτικού προσανατολισμού, ποιος μπορεί σήμερα ειδικά να αμφισβητήσει την πλήρη δικαίωση των πολιτικών θέσεων του ΚΚΕ; Όταν το Κόμμα διακήρυττε ότι η κρίση φέρνει το χρέος και το δημοσιονομικό ξεχαρβάλωμα κι όχι το αντίστροφο, ότι ο ίδιος ο καπιταλισμός φέρνει την κρίση κι όχι μια μορφή διαχείρισής του (η νεοφιλελεύθερη π.χ.), πολλοί στη λεγόμενη «αριστερά» κι όχι μόνο, γελούσαν ειρωνικά. Σήμερα που τα μέτρα λαμβάνονται με ρυθμούς χιονοστιβάδας σε όλη την ΕΕ, μέτρα πανομοιότυπα, που τα επιχειρήματα του George για «συναίνεση» και «ομοψυχία» είναι οι σημαίες όλων των ηγετών του κεφαλαίου στην ΕΕ, για να κάμψουν τις λαϊκές αντιδράσεις και τους εργατικούς αγώνες σε όλη την ήπειρο, ποιος μπορεί ακόμα να πιστεύει στις ανοησίες περί «καμμένης γης» που παρέδωσε, τάχα, η ΝΔ στο ΠΑΣΟΚ, περί «εθνικής ιδιομορφίας της κρίσης», περί κρίσης χρέους κλπ; Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει – κύριοι του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, «αριστεροί οικονομολόγοι» και λοιποί της συντροφίας – ότι αν κάποιο συμπέρασμα προκύπτει από τη συγκυρία είναι ότι καμία από τις εναλλακτικές μορφές αστικής διαχείρισης (μονεταριστική ή «επεκτατική» πολιτική) δε μπορεί να αποτελέσει, όχι μόνο φιλολαϊκή διέξοδο, αλλά ούτε καν διέξοδο για την αστική τάξη; Δεν είναι, άραγε, το ΚΚΕ το μοναδικό πολιτικό κόμμα που θέτει σήμερα ως γραμμή συσπείρωσης στο μαζικό, λαϊκό κίνημα την συνολική καταδίκη της γραμμής του κεφαλαίου και της ΕΕ, την ανάγκη ρήξης όχι απλά με τις κυβερνήσεις και τα εργαλεία πολιτικής, τύπου Μνημονίου, Προγράμματος Σταθερότητας κλπ., αλλά και με την ίδια την εξουσία των μονοπωλίων και τις δεσμεύσεις της χώρας (τη συμμετοχή στην ΕΕ, το ΝΑΤΟ κλπ.); Ποιος σήμερα μπορεί τεκμηριωμένα να αμφισβητήσει ότι αυτός ακριβώς είναι ο μοναδικός πολιτικός προσανατολισμός που μπορεί να διασφαλίσει την ταξική ανεξαρτησία του λαϊκού κινήματος, απέναντι στις κινήσεις εγκλωβισμού του στη μέγγενη των ενδοαστικών και ενδοιμπεριαλιστικών αντιθέσεων; Στο επόμενο κείμενό μας, θα κάνουμε μια εκτενέστερη αναφορά ειδικά σε αυτό το ζήτημα.

Στο ζήτημα, τέλος, της ζύμωσης υπέρ του σοσιαλιστικού δρόμου ανάπτυξης ποιο άλλο κόμμα βάζει σήμερα κιόλας στην ημερήσια διάταξη την αντικειμενική δυνατότητα που προσφέρει η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη χώρα μας, για να βαδίσουμε σε αυτόν τον δρόμο; Όταν οι πιο «αριστερές», «αντικαπιταλιστικές» κλπ. φωνές της οπορτουνιστικής «αριστεράς» φτάνουν, ασθμαίνοντας, μέχρι την κρατικοποίηση των χρεωκοπημένων τραπεζών και των (πρώην και νυν) ΔΕΚΟ, τον εσωτερικό δανεισμό με «λαϊκό ομόλογο», τη στάση πληρωμών και την αναδιαπραγμάτευση του χρέους – δηλαδή μέτρα στα οποία προχωρούν η μια μετά την άλλη οι ίδιες οι αστικές κυβερνήσεις σε όλη την ΕΕ, ποιο άλλο κόμμα εκτός του ΚΚΕ μιλάει σήμερα για τη ρεαλιστική δυνατότητα άμεσης κατάργησης της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας σε ΟΛΑ τα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής και κυκλοφορίας του πλούτου (δηλαδή, σε όλα τα μονοπώλια, τη μεγάλη γαιοκτησία, την πίστη, το εξωτερικό εμπόριο κλπ.); Ποιο άλλο κόμμα συνδέει αυτές τις αλλαγές με την κατάργηση της εξουσίας των μονοπωλίων, τον πανεθνικό κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας στη θέση της αναρχίας της καπιταλιστικής παραγωγής, τον εργατικό έλεγχο μέσω των θεσμών της Λαϊκής Εξουσίας;

Δεν είναι λοιπόν μόνο το εκλογικό αποτέλεσμα που αποδεικνύει την ορθότητα της γραμμής του ΚΚΕ. Βεβαίως, καταγράφηκαν και σ’αυτό το επίπεδο οι θετικές διεργασίες, για τις οποίες μίλησα προηγουμένως. Αλλά αυτή η καταγραφή δε θα μπορούσε να υπάρξει αν δεν είχαν προηγηθεί όλα τα άλλα στοιχεία της δράσης του Κόμματος, που υπήρχαν και δρούσαν και πριν από τις εκλογές και θα συνεχίσουν και μετά από αυτές, μέχρι που η ανάγκη «μέτρησης της θερμοκρασίας της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης», όπως έλεγε ο Ένγκελς να καταστήσει περιττή κάθε ανάγκη επόμενης καταγραφής της – γιατί θα΄χει έρθει το «σημείο βρασμού» και «οι εργάτες και οι κεφαλαιοκράτες θα ξέρουν πολύ καλά και οι δυο τι να κάνουν»…

Συμπέρασμα

Στο σύνολό της, η πραγματικότητα όπως αποτυπώθηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να κωδικοποιηθεί σε μια φράση: το αστικό πολιτικό σύστημα εισήλθε σε μια φάση που, υπό προϋποθέσεις, μπορεί να οδηγήσει σε παραπέρα αποσταθεροποίηση και αστάθεια. Ποιες είναι αυτές οι προϋποθέσεις, ποια τα σενάρια και οι κινήσεις των διαφόρων μερίδων της αστικής τάξης και ποια τα καθήκοντα του επαναστατικού κινήματος; Είναι μερικά από τα ζητήματα που θα μας απασχολήσουν στο δεύτερο μέρος αυτής της ανάλυσης, που θα δημοσιευθεί σε λίγες μέρες.

Παρασκευή 24 Σεπτεμβρίου 2010

Μαζέψτε τους, είναι επικίνδυνοι!

Τελικά, έχουμε "μπλέξει" με πολύ, μα πάρα πολύ επικίνδυνους. Και όσο πιο γρήγορα απαλλαγούμε από δαύτους, όχι βέβαια προς δόξαν των δήθεν "ανταγωνιστών" τους (βλ. Σαμαρά κλπ.), αλλά πραγματικά από θέσεις λαϊκής αντεπίθεσης, ανατροπής της αντιλαϊκής πολιτικής, τόσο το καλύτερο για το λαό και τη χώρα...

Στο πρόσφατο ταξίδι στις ΗΠΑ, αυτό το νούμερο που λέγεται George, ξεπέρασε κάθε όριο εξευτελισμού, γυρνώντας μας πίσω σε εποχές αλήστου μνήμης. Τότε που η "ψωροκώσταινα" εκτελούσε τους Μπελογιάννηδες και τους Μπάτσηδες΄που, πέραν όλων των άλλων, αποδείκνυαν επιστημονικά τις δυνατότητες που έχει αυτός ο τόπος και αυτό ο λαός να αναπτυχθεί και να ζήσει και πως του τις στερούν και τις πνίγουν οι ντόπιοι και ξένοι δυνάστες του. Καμαρώστε αποσπάσματα από τοποθετήσεις του, εκεί, στην αληθινή του πατρίδα:

"Στόχος μας είναι να εξάγουμε στο εξωτερικό τη μεσογειακή διατροφή, η οποία εξασφαλίζει τη μακροζωία μας, ως Ελλήνων, ανά τον κόσμο (...) Πέραν των κλασικών τριών "S" στην αγγλική γλώσσα - "sun, sea and some ruins" - δηλαδή του ήλιου, της θάλασσας και των αρχαιολογικών μνημείων, η Ελλάδα έχει πολύ περισσότερα να προσφέρει, όπως καλλιτεχνικά φεστιβάλ, δρόμους του κρασιού, σχολές μαγειρικής, θέρετρα του σκι, ράφτινγκ σε ορεινές περιοχές και κωπηλασία στα νησιά, καταδύσεις για επισκέψεις σε ενάλιες αρχαιότητες, μέχρι την αναρρίχηση στους βράχους των νησιών του Αιγαίου» και συνεχίζει:

«Ειρήσθω εν παρόδω, προσφάτως συνειδητοποιήσαμε ότι η λέξη "Αιγαίο", ηχητικά, προσομοιάζει με τη λέξη "αγάπη" στην κινέζικη γλώσσα. Προβλέπουμε λοιπόν ότι η εμπειρία της κινηματογραφικής ταινίας "Mamma mia", στην οποία πραγματοποιείται γαμήλια τελετή σε ένα ελληνικό νησί, θα οδηγήσει σε μια νέα βιομηχανία. Μάλιστα, γνωρίζω κάποια που πρόκειται σύντομα να παντρευτεί - να ευχηθούμε η ώρα η καλή στην Ελένη, της οποίας ο πατέρας βρίσκεται εδώ, μαζί μας»... [1]

Αυτός ο ελεεινός τύπος είναι ο πρωθυπουργός της χώρας, αυτός που έχει επιβάλλει (συνεχίζοντας εννοείται τις "καλές υπηρεσίες" όλων των προκατόχων του) στον ελληνικό λαό, στους εργαζόμενους και αυταπασχολούμενος τη θηλειά του μνημόνιου, τις γονυκλισίες στην ΕΕ και το ΔΝΤ. Αυτή την Ελλάδα "ονειρεύεται" για το λαό και τα παιδιά μας...


Και δε λέει μόνο λόγια. Κάνει και πράξεις.


Από που να αρχίσει κανείς.


Ξεπουλιέται η χώρα στα μονοπωλιακά συγκροτήματα. Το Ελληνικό παραχωρείται στην κυβέρνηση του Κατάρ, για επένδυση 5 δισ. (!) σε καζίνο, ξενοδοχείο, ιδιωτικό αεροδρόμιο για Κροίσους, ιδιωτικές μαρίνες. Για ένα "κράτος εν κράτει", α-λα-Λας Βέγκας, στην παραλιακή ζώνη της Αττικής.


Άλλο παράδειγμα, μέγα, ο τομέας της ενέργειας. Πίσω από το "φερετζέ" της "πράσινης ανάπτυξης", βαθαίνει η ενεργειακή εξάρτηση της. Είναι τυχαία η επίθεση των διαφόρων "οικολόγων" - με τη στήριξη και καθοδήγηση της κάθε Μπιρμπίλη - ενάντια στις εγχώριες ενεργειακές πρώτες ύλες: ο λιγνίτης ρυπαίνει, τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα "καταστρέφουν τα οικοσυστήματα" (ενώ τα ιδιωτικά αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα ακόμα και μέσα στους εθνικούς δρυμούς είναι αθώα...), το πετρέλαιο του Αιγαίου το'χουμε παραχωρήσει οι ίδιοι (βλέπε δηλώσεις Πάγκαλου, για τις οποίες κάναμε λόγο σε προηγούμενη ανάρτηση). Στην απαίτηση της τρόικας για άμεση εκποίηση του 40% της ΔΕΗ, το "παζάρι" έκλεισε εκεί που ήταν εξαρχής ο στόχος: στην ακόμα πιο γοργή προώθηση της απελευθέρωσης και της ιδιωτικοποίησης της ηλεκτροπαραγωγής. Ακριβή ενέργεια στο λαό, κέρδη στα μονοπώλια, μεγαλύτερη ενσωμάτωση της χώρας στα ιμπεριαλιστικά παιχνίδια για τις ενεργειακές διόδους, επικίνδυνοι σχεδιασμοί για την ενεργειακή διασύνδεση του Αιγαίου με την Τουρκία και πάει λέγοντας...


Και βέβαια, η "εθνική υπερηφάνεια" και η "πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική" πάνε σύννεφο. Ας πάρουμε το θέμα του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης. Αφού βάλαμε μπροστά τους Βούλγαρους του Μπορίσοφ - άλλος αμερικανοτσολιάς με πατέντα - και μεις από πίσω τον στηρίζαμε ενεργά (βλέπε ταξίδι του George στη Σόφια, τη δική μας "αναμονή" για τις "περιβαλλοντικές μελέτες" των Βουλγάρων κλπ.), μόλις έκλεισε η συμφωνία της ρωσικής Rosneft με τη Chevron για ανάπτυξη νέου κοιτάσματος στο Νοβοροσίσκ, στις 17 Ιουλίου, μετά από δέκα μέρες η Βουλγαρία ...ξαφνικά θυμήθηκε να καταβάλλει τη συμμετοχή της στην κοινοπραξία ώστε να πάρει μπρος το έργο [2], ξεχνώντας και τα "περιβαλλοντικά" της τερτίπια και την ίδια την προφορική της τοποθέτηση ότι αποσύρεται από το έργο, στα μέσα του Ιούνη του 2010...


Τι άλλο θα δούμε: έτοιμοι είμαστε, λέει, να προχωρήσουμε σε συμφωνία με τη FYROM για το όνομα. Ποιος έχει αναλάβει το συντονισμό του project; μα φυσικά ο κύριος Άλεξ Ρόντος, γνωστός ως σύμβουλος του George όταν ήταν ΥΠΕΞ (προκόψαμε, τότε...) και λιγότερο γνωστός, μετέπειτα, ως σύμβουλος του ...Σαακασβίλι, στους τυχοδιωκτισμούς του στην Οσετία. Πράκτορας με πατέντα, δηλαδή. Και πριν καν ανακοινωθεί η συμφωνία - ο κόσμος το'χει τούμπανο δηλαδή, τι να ανακοινωθεί - σπεύδουμε να οργώσουμε τας Ευρώπας και την υφήλιο για να πλασάρουμε την ιδέα ένταξης όλων των Δυτικών Βαλκανίων στο ΝΑΤΟ, σαν καλά και εργατικά παιδιά, πάντα για το συμφέρον του υπερατλαντικού "μεγάλου αδελφού". Αλλά, φευ! Ανικανοποίητα τα αφεντικά, πάντα θέλουν περισσότερα κι έτσι διαβάζουμε, καθόλου έκπληκτοι είναι αλήθεια, ότι ο κύριος Biden, αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, μας (εγ)κάλεσε "να τελειώνουμε με τα Σκόπια"(!!!) [3]. Πως λέμε "τελείωνε, ρε, τη δουλειά, αργείς!", κάτι τέτοιο... Με συγχωρείτε, τόση "λαική κυριαρχία" δεν τη μπορώ, θα μου πέσει βαριά...


Για να πάμε και στα ακόμα χειρότερα, ο εξευτελισμός έπιασε πάτο με τη στάση της κυβέρνησης του George απέναντι στο Ισραήλ. Πριν καλά-καλά κοπάσει ο θόρυβος από την εγκληματική ενέργεια με τη νηοπομπή, σπεύσαμε να κάνουμε κολλεγιά με τους σιωνιστές φονιάδες, να τους δώσουμε εναέριο χώρο, να συνάψουμε συμφωνίες μαζί τους! Κι όλα αυτά τα απίστευτα - καμία ελληνική κυβέρνηση μεταπολιτευτικά δεν είχε φτάσει σε τέτοιο ανοιχτό σημείο ξετσιπωσιάς - "ενδεδυμένα" με την απίστευτη συλλογιστική του τύπου "τώρα που η Τουρκία τα "σπάει" με το Ισραήλ, να πάμε εμείς μαζί του για να βρούμε πλάτες"(!!!). Λες και δεν είναι φανερό ότι η Τουρκία είναι σε φάση διαπραγμάτευσης, τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με άλλες δυνάμεις (π.χ. Ρωσία) και θα αξιοποιήσει ως "χαρτιά" της το θέμα του Ισλάμ (στις σχέσεις με Ισραήλ, έναντι Ιράν, Συρίας κλπ.). "Φτύνουν" προκλητικά, κατάμουτρα την ιστορία: το 1918 στείλαμε στρατό στην Ουκρανία και το 1920 προελάσαμε στην Μ. Ασία για να πιέσουμε τον Κεμάλ κατ'απαίτηση των αγγλογάλλων ιμπεριαλιστών να μην τα βρει με την ΕΣΣΔ και το πλήρωσε ο λαός μας (κι όχι φυσικά η αστική μας τάξη) όταν έκλεισε η συμφωνία με την τραγωδία της Σμύρνης...


Το θέμα είναι ότι πίσω από τον George έχει στοιχηθεί το πιο τυχοδιωκτικό, το πιο αρπακτικό και "κοσμοπολίτικο" κομμάτι της αστικής τάξης: είναι το κομμάτι εκείνο που, στην ουσία, δεν έχει τοποθετημένα τα βασικά του οικονομικά συμφέροντα στη χώρα ή/και έχει μεγάλη ευχέρεια στο να μετακινείται από χώρα σε χώρα. Εφοπλιστικό, εμπορομεσιτικό, μέρος του τραπεζικού κεφαλαίου, παράσιτα που δεκάρα τσακιστή δε δίνουν για το τι σημαία φέρουν τα καράβια τους, ή σε ποιο κράτος ανοίγουν οι δρόμοι που μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους. Έτσι εξηγείται, από την άλλη, η όξυνση του ενδοαστικού καυγά, μιας και δεν είναι όλη η αστική τάξη διατεθειμένη να δει τη χώρα να μετατρέπεται σε καζίνο και χώρα παροχής ...πολιτιστικών happening. Η στροφή που πραγματοποιούν απέναντι στην κυβέρνηση κύκλοι της αστικής τάξης, υπέρ των "εναλλακτικών" λύσεων που υπόσχονται μια πιο "ζυγισμένη" πορεία - εννοείται στα πλαίσια των δεσμεύσεων έναντι της ΕΕ και του ΔΝΤ - και με ένα "άλλο μείγμα πολιτικής" που λέει κι ο Αντωνάκης (συγκάτοικος του George στις σπουδές τους στις ΗΠΑ, για να μην ξεχνιόμαστε), έτσι πρέπει να ερμηνευθεί.


Αν και πόσο γρήγορα αυτή η στροφή θα πυροδοτήσει πολιτικές εξελίξεις, μένει να φανεί το επόμενο διάστημα. Πάντως, τα προεόρτια είναι ορατά: οι διαφοροποιήσεις στο ΠΑΣΟΚ (οι οποίες εννοείται ότι δεν έχουν φιλολαϊκό χαρακτήρα, αλλά πρέπει να τις ερμηνεύσει κανείς για να τις καταπολεμήσει σε βάθος), η αποχώρηση των "Ντορικών" από τη ΝΔ, η τριχοτόμηση του ΣΥΡΙΖΑ που σήμερα τα 2/3 του ψηφίζουν ανοιχτά ΠΑΣΟΚους υποψηφίους στις εκλογές του Νοέμβρη και η ρυμούλκηση στο "κόλπο" του Αλαβάνου και του συνοθυλεύματος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ώστε να διαμορφωθεί επιτέλους και στη χώρα ένα "πειστικό" αριστερό ανάχωμα στο ΚΚΕ, είναι πλευρές του project. Το ζήτημα είναι αν και πόσο γρήγορα, η λαϊκή πάλη, η διαμόρφωση ενός μαζικού, ριζοσπαστικού, πολιτικοποιημένου κινήματος με στόχευση στον πυρήνα της πολιτικής της ΕΕ-ΔΝΤ και της εξουσίας της άρχουσας τάξης και πρόταγμα έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης της χώρας, θα σαρώσει αυτούς τους σχεδιασμούς. Εκεί κρινόμαστε όλοι μας, καθημερινά...


[1], [3] "Ριζοσπάστης", 24/9/2010
[2] http://ellas2.wordpress.com/, 26/8/2010

Παρασκευή 23 Ιουλίου 2010

Το "δίκαιο της πυγμής" και η ανάγκη λαϊκής επαγρύπνησης



Δυο ειδήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας χθες και σήμερα, αντίστοιχα, δημιουργούν έντονες ανησυχίες. Η πρώτη, χθεσινή, είναι οι δηλώσεις του γνωστού ανεκδιήγητου Πάγκαλου σε συνέντευξή του στον Real FM, αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα στο Αιγαίο. Η δεύτερη, σημερινή, αφορά την ανακοίνωση της απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, αναφορικά με την προσφυγή της Σερβικής κυβέρνησης κατά της μονομερούς κήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσόβου το 2008. Τα δυο γεγονότα, μόνο άσχετα δεν είναι μεταξύ τους...

Ούτε οι Τούρκοι δεν τα'χουν πει αυτά...

Στη συνέντευξή του ο Πάγκαλος, ούτε λίγο, ούτε πολύ μας λέει ότι το μόνο ζήτημα που πρέπει να μας απασχολεί αναφορικά με την υφαλοκρηπίδα, είναι οι παράκτιες περιοχές γύρω από τα ελληνικά νησιά και ηπειρωτικά εδάφη, με βάθος μικρότερο των 200 μ. Όλες οι άλλες περιοχές, κατά τον αντιπρόεδρο της ελληνικής(;;;) κυβέρνησης, αποτελούν "διεθνή ύδατα" στα οποία, όχι μόνο η Τουρκία, αλλά ο καθένας μπορεί να ερευνήσει όπως νομίζει! Σύμφωνα με την απίθανη αυτή συλλογιστική, το μεγαλύτερο μέρος του Αιγαίου (που αποτελεί ελληνική υφαλοκρηπιδα με βάση το διεθνές δίκαιο της θάλασσας) βαφτίζεται "διεθνή ύδατα" και τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου αποκόπτονται από την υπόλοιπη χώρα!

Ο Πάγκαλος επαναφέρει με τη συνέντευξή του τη διατύπωση της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας που ίσχυε ...το 1958 και έχει τροποποιηθεί ήδη από το 1982(!). Σύμφωνα με το σκεπτικό αυτό, καμία από τις υπόλοπες διευθετήσεις της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (π.χ. του Ιονίου με την Ιταλία) δεν είναι νόμιμες, ανοίγοντας τεράστιο ζήτημα - θυμίζω εδώ την εμπλοκή στο θέμα της διευθέτησης των θαλασσίων συνόρων και της υφαλοκρηπίδας με την Αλβανία, η οποία απέρριψε τη συμφωνία του 2009 (είχα γράψει για το θέμα στις αρχές του χρόνου), καθώς και τα δημοσιεύματα για κοιτάσματα πετρελαίου στο Ιόνιο. Αλλά, πέραν αυτών - που είναι "παράπλευρα" ζητήματα ως προς το καθεστώς του Αιγαίου - το μείζον είναι ότι ο Πάγκαλος νομιμοποίησε με τον πιο επίσημο τρόπο τις τουρκικές διεκδικήσεις και μάλιστα με σκεπτικό που ούτε καν η Τουρκική κυβέρνηση δεν είχε τολμήσει να διατυπώσει τόσα χρόνια!

Πληρέστερη ανάπτυξη του θέματος, θα βρει κανείς στο σχετικό δημοσίευμα του χθεσινού "Ριζοσπάστη":  

http://www2.rizospastis.gr/page.do?publDate=22/7/2010&id=12348&pageNo=3&direction=1

Σε κάθε περίπτωση, είναι φανερό ότι με τις δηλώσεις αυτές, που ήρθαν σε συνέχεια της μυστικής διπλωματίας Γιωργάκη-Ερντογκάν, "στρώνεται" το έδαφος για μια νέα, μείζονα παραχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας, για την εξυπηρέτηση των αμερικανοΝΑΤΟικών σχεδιασμών στην περιοχή, που προβλέπουν "ανταλλάγματα" για την τουρκική άρχουσα τάξη, προκειμένου αυτή να παίξει ένα αναβαθμισμένο ρόλο στις γεωπολιτικές εξελίξεις, τόσο στην περιοχή της Ευρασίας (Ιράκ, Ιραν), όσο και της Μ. Ανατολής (Συρία, Παλαιστίνη, σχέσεις με Ισραήλ κλπ.). Ας προσθέσουμε σε αυτά και την προκλητική στάση "φιλίας" της ελληνικής κυβέρνησης με τους ισραηλινούς ιμπεριαλιστές και τις νέες κοινές ασκήσεις στο Αιγαίο, για να καταλάβει το μέγεθος του κινδύνου εμπλοκής της χώρας στα εξυφαινόμενα ιμπεριαλιστικά παιχνίδια με θύματα τους λαούς της περιοχής.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε τούτο: καθώς στην πραγματικότητα η αστική τάξη κατανοεί ότι δεν έχει οικονομικά εργαλεία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης σε μακροχρόνια βάση και ότι η όποια ανάκαμψη θα είναι αναιμική και βραχυχρόνια, μόνο ο πόλεμος μένει ως "εργαλείο" μαζικής καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων, απαξίωσης κεφαλαίων και ξαναμοιράσματος αγορών και σφαιρών επιρροής μεταξύ των βασικών ιμπεριαλιστικών κέντρων. Η αναζωπύρωση της έντασης σε μια σειρά περιοχές, όπως η Ευρασία (Ιράν, Αφγανιστάν, Κιργιστάν κλπ.), η κορεατική χερσόνησος και - βέβαια - τα Βαλκάνια και η περιοχή Αιγαίου-Ανατολικής Μεσογείου-Μ. Ανατολής είναι πιθανότατα ενταγμένη σε μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς πολεμικών συγκρούσεων που στο επόμενο διάστημα, στο βαθμό που θα συγκροτούνται πιο ευδιάκριτα τα ιμπεριαλιστικά "στρατόπεδα" και οι "άξονες" συμμαχίας, θα παίρνουν και πιο απτή υπόσταση.

Κόσσοβο: δια μέσου Χάγης ...ανεξαρτησία!

Στο σκηνικό αυτό ήρθε να προστεθεί και η σημερινή απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης για την απόρριψη της προσφυγής της Σερβικής Κυβέρνησης και τη δικαίωση της πράξεως μονομερούς ανακήρυξης της ανεξαρτησίας του Κοσσόβου, ως πράξεως που "δεν παραβιάζει τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου",  όπως εκτίμησαν - έστω και ως γνωμοδότηση - οι "Σολομώντες" της Χάγης.

Φυσικά, η απόφαση εξυπηρετεί μια χαρά τα αμερικανοΝΑΤΟικά σχέδια για την ενίσχυση του προτεκτοράτου τους στο Κόσσοβο (τώρα με το status του "ανεξάρτητου" κράτους), αλλά και τον γενικότερο σχεδιασμό τους για αποσταθεροποίηση στην περιοχή, σε συνδυασμό με την κατάσταση στη FYROM (όπου επίσης ένα μεγαλο μέρος του πληθυσμού είναι Αλβανοί και το "γυροφέρνουν" το θέμα της ανεξαρτησίας τους) και, βέβαια, με τις εξελίξεις σε Θράκη-Αιγαίο-Κύπρο.

Από την άλλη, η εξέλιξη αυτή εκθέτει και αποτελεί κόλαφο για τη δυτικόφιλη ηγεσία της Σερβίας, η οποία "κατάφερε" να ολοκληρώσει τη διάλυση της χώρας (απόσχιση Μαυροβουνίου, τώρα ανεξαρτητοποίηση Κοσόβου) και να μετατρέψει τον περήφανο λαό που στάθηκε ως "ανθρώπινος στόχος" ενάντια στους ΝΑΤΟικούς επιδρομείς και αντιστάθηκε στην πειρατική επιδρομή τους, σε "ζήτουλα" και "οσφυοκάμπτη", στο όνομα του "ρεαλισμού", της "δημοκρατικής, ευρωπαϊκής πορείας της χώρας" και της (καπιταλιστικής βεβαίως) "ανάπτυξης" - η οποία δεν ήρθε ποτέ. Η εξέλιξη αυτή θα δυναμώσει τις τάσεις προσέγγισης ανάμεσα σε ένα τμήμα της σέρβικης αστικής τάξης και στη Ρωσία και μένει να φανεί αν οι τάσεις αυτές θα οδηγήσουν το επόμενο διάστημα, αφενός σε ενίσχυση της, ήδη σημαντικής, ρωσικής παρουσίας στη Σερβία, αφετέρου σε μονιμότερο αναπροσανατολισμό της Σερβικής πολιτικής και των συμμαχιών της στη διεθνή σκακιέρα...

Ερώτημα κρισεως: η κυβέρνηση του George, τι θα κάνει μετά την απόφαση, ως προς την αναγνώριση του Κοσόβου; Λέτε να δούμε σύντομα και έλληνα πρεσβευτή στην Πρίστινα; Φαίνεται, παρήλθαν οι καιροί των "σέρβων ομοδόξων αδελφών" για χάρη του "εξωτικού", νέου μας "φίλου" κ. Ερντογκάν... 


*          *          *


Η ανάγκη αντιιμπεριαλιστικής επαγρύπνησης, αλληλεγγύης και αγωνιστικής δράσης είναι όσο ποτέ φανερή. Η επιστροφή από τα "μπάνια του λαού" θα βρει όλα τα μέτωπα ανοικτά και ένα "καυτό φθινόπωρο" (και χειμώνας κλπ.) μας περιμένει...

Παρασκευή 16 Ιουλίου 2010

Ένα ακόμα σκάνδαλο, ή κάτι πολύ βαθύτερο;


Μόλις χθες ανακοινώθηκε η πρόταση του επικεφαλής του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλη Σάλλα για την εξαγορά από τον Όμιλό του, του 77% της ΑΤΕ και του 33% του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Τα παραπάνω ποσοστά δεν είναι "τυχαία": είναι τα ποσοστά που κατέχει το δημόσιο στους δυο αυτούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο ίδιος ο Σάλλας, η "νέα" τράπεζα - εφόσον τελικά ιδρυθεί - θα είναι ίσος ο ισχυρότερος τραπεζικός όμιλος στη χώρα, με συνδυασμένο ενεργητικό ύψους 105 δισ. ευρώ, καθαρές χορηγήσεις 69 δισ. ευρώ, καταθέσεις 64 δισ. ευρώ και δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας περίπου 9%. Το τίμημα που προσφέρει ο Όμιλος Πειραιώς ανέρχεται στα 701 ε. ευρώ και θα καταβληθεί σε μετρητά.

Σύμφωνα με την Τράπεζα Πειραιώς, ο νέος Όμιλος θα είναι, από πλευράς μεριδίου αγοράς δανείων και καταθέσεων, ο μεγαλύτερος τραπεζικός Όμιλος στην Ελλάδα και ο δεύτερος μεγαλύτερος ελλαδικός Όμιλος στην ευρύτερη περιοχή.

Πελώρια ερωτηματικά ή πεντακάθαρες αποδείξεις;

Μπορεί σε κάποιον αδαή τα παραπάνω να μη λένε πάρα πολλά, οπότε μερικοί αριθμοί ίσως είναι απαραίτητοι για να γίνουν αντιληπτά ορισμένα πράγματα. Προκαταβολικά, να πω ότι ο αναγνώστης του ιστολογίου πρέπει να διαβάσει και το σχετικό υλικό του "Ριζοσπάστη" (σήμερα, σελίδες 10 και 11), όπου εκτός από στοιχεία κι αριθμούς θα βρει και την επίσημη τοποθέτηση του Κόμματος. Με βάση και αφετηρία το υλικό και τον προσανατολισμό αυτό, παραθέτω ορισμένα επιπλέον στοιχεία και σκέψεις.

Ας ξεκινήσουμε από το ύψος του τιμήματος, που δεν είναι από πολιτική άποψη το πιο σημαντικό ζήτημα. Για την ΑΤΕ, ο Όμιλος Πειραιώς προσφέρει τίμημα 372 εκ. ευρώ, για το 77% του μετοχικού χαρτοφυλάκιου. Αυτό σημαίνει ότι η τιμή εξαγοράς ανά μετοχή θα διαμορφωθεί στα 0.53 €. Το τελευταίο (προχθεσινό) κλείσιμο της ΑΤΕ είναι στα 1.14 €, ήτοι η τιμή εξαγοράς έχει discount (έκπτωση) πάνω από 50%(!). Μιλάμε, αληθινά, για εξαγορά "κοψοχρονιά", εκτός και αν το τίμημα εχει χαρακτήρα "λαγού" για να πυροδοτήσει γενικότερη κινητικότητα.

Ας σημειωθεί ακόμα ότι στην ΑΤΕ, πρόσφατα, περιήλθε σχεδόν το 10% της Αττικής Οδού, μέσω της εξαγοράς της συμμετοχής της "ΑΤΤΙ-ΚΑΤ" στην κοινοπραξία. Η αποτίμηση της αξίας της επένδυσης κινείται, μετριοπαθώς στα 110 εκ. €. Κι αυτό, πέραν των άλλων περιουσιακών στοιχείων της ΑΤΕ (π.χ. το ποσοστό περίπου 10% στην ΕΥΔΑΠ), μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται οι εταιρείες "ΔΩΔΩΝΗ", "ΣΕΚΑΠ" κλπ., για τις οποίες η ανακοίνωση της πρότασης εξαγοράς από πλευράς Ομίλου Πειραιώς προβλέπει "παραχώρησή τους, με μακρόχρονες συμβάσεις εκμετάλλευσης, σε εταιρείες συνεταιριστικών οργανώσεων που θα συσταθούν γιʼ αυτόν τον σκοπό, με μόνη υποχρέωσή τους τη διατήρηση των κτιριακών εγκαταστάσεων και εξοπλισμών τους σε καλή κατάσταση για τη ομαλή λειτουργία των παραγωγικών μονάδων, διασφαλίζοντας έτσι τη συνέχιση της λειτουργίας τους μέσα στις τοπικές κοινωνίες". Είναι γνωστή, βεβαίως, η απαίτηση της ΕΕ-ΔΝΤ για άμεση ιδιωτικοποίηση αυτών των επιχειρήσεων, στο όνομα ότι μια κρατική τράπεζα όπως η ΑΤΕ δε μπορεί να έχει επιχειρήσεις.

Όμως το πιο σημαντικό που πρέπει να κρατήσουμε εδώ, είναι το γεγονός ότι στην ΑΤΕ είναι σήμερα υποθηκευμένο, μέσω δανείων, το μεγαλύτερο μέρος της αγροτικής γης στη χώρα. Από την άλλη, ο Όμιλος Πειραιώς συμμετέχει μαζί με την κυβέρνηση σε πρόγραμμα "πράσινης ανάπτυξης" ύψους 1.5 δισ, εκσυγχρονισμού των ΒΙΠΕ, εγκαθίδρυσης νέων "πράσινων ΒΙΠΕ" και δημιουργίας δέκα "Πράσινων Ειχειρηματικών Πάρκων" σε νησιά. Θυμίζουμε εδώ, ότι επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-Σημίτη (2002-2003) πωλήθηκε η ΕΤΒΑ (της οποίας Διευθυντής είχε διατελέσει ο Σάλλας) στην τράπεζα Πειραιώς, ενώ νωρίτερα, το 1991 η ίδια η (κρατική από το 1975 ως τότε) τράπεζα πωλήθηκε στον Μ. Σάλλα επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη. Για την ακρίβεια, μόνο το πρόγραμμα ίδρυσης "πράσινων ΒΙΠΕ" ανέρχεται σε 440 εκ. €, τα οποία για να απορροφηθούν πρέπει να υπάρξει διαθέσιμη γη... Να πως οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα γίνονται ένα ακόμα ισχυρό "εργαλείο" προώθησης των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην ύπαιθρο, στις χρήσεις γης, στον αγροτικό πληθυσμό κλπ.

Πάμε παρακάτω. Όπως κατήγγειλε το Σωματείο Εργαζομένων στο Τ.Τ. (με όση αμφισβήτηση του αρμόζει για τον ως τώρα ρόλο του, στα πλαίσια και της ΟΤΟΕ), το Τ.Τ. είχε χορηγήσει στην Τράπεζα Πειραιώς (προφανέστατα με κυβερνητική εντολή) βραχυπρόθεσμο δάνειο 350 εκ. € που έληγε τον Ιούλιο για λόγους στήριξης της ρευστότητάς της. Είναι γνωστό επίσης στους τραπεζικούς κύκλους ότι η Τράπεζα Πειραιώς άντλησε από τα αδιάθετα του πακέτου των 28 δισ. για τη στήριξη των τραπεζών, πάνω από 2 δισ. στις 30/6. Από που προκύπτει ότι μια χρεωμένη τράπεζα με πρόβλημα ρευστότητας μπορεί να επανέρχεται με πρόταση εξαγοράς των ...δανειστών της; Το πιο "ωραίο" στην υπόθεση, είναι ότι η πρόταση εξαγοράς για το 33% των μετοχών του Τ.Τ. από τον ...οφειλέτη του, είναι με premium 29% (δηλ. σε τιμή ανά μετοχή 29% υψηλότερη από την τρέχουσα τιμή κλεισίματος της μετοχής)(!) Σα να λέμε, με τα (κρατικά) λεφτά που δάνεισε το Τ.Τ., έρχεται η τράπεζα Πειραιώς να ...το εξαγοράσει!!!

Εκκωφαντική σιωπή συναίνεσης...

Η πρόταση εξαγοράς, ασφαλώς, συνέπεσε με τις έντονες προτροπές του κ. Παπακωνσταντίνου και των άλλων στελεχών της κυβέρνησης για επιτάχυνση των διαδικασιών συγχωνεύσεων στον εγχώριο τραπεζικό τομέα, ώστε αυτός να "αντέξει" στον ανταγωνισμό. Φυσικά, η κυβέρνηση έσπευσε να δηλώσει ότι "εξετάζει πολύ σοβαρά την πρόταση", τη στιγμή που από ανταγωνιστικούς τραπεζικούς κύκλους έχουν ήδη αρχίσει οι πρώτες βολές περί "μη νομιμότητάς" της στο βαθμό που δεν έχει διεξαχθεί διεθνής διαγωνισμός. Βέβαια, οι βολές αυτές αντανακλούν τις ολοένα και ογκούμενες ενδοαστικές αντιθέσεις, παρά την πραγματική νομική διάσταση, η οποία έτσι κι αλλιώς υπόκειται στα ισχύοντα στην απελευθερωμένη ευρωενωσιακή αγορά. Για την πληρότητα της εικόνας, όμως, να πω ότι Εθνική και Eurobank κατέχουν από 5% η καθεμιά στο Τ.Τ., πράγμα που ίσως κάτι να σημαίνει...

Στήριξη, έστω και με μισόλογα και "προσεκτικές" και "αμφίσημες" δηλώσεις, έσπευσε να παράσχει η ΝΔ δια στόματος Παναγιωτόπουλου και Σταϊκούρα, ενώ το ΛΑΟΣ - για άλλη μια φορά - "βασιλικότερο του βασιλέως" ζήτησε από την κυβέρνηση, όχι απλά να αποδεχθεί, αλλά και να επιταχύνει τις εξελίξεις.

Οσο για την εργοδοτική-κυβερνητική ΟΤΟΕ; Ούτε καν στήριξη των κινητοποιήσεων που εξήγγειλε το (όχι λιγότερο συμβιβασμένο, βεβαίως)  Σωματείο-μέλος της του Τ.Τ. (μια 3ωρη στάση χθες και μια προειδοποιητική 24ωρη απεργία σήμερα) δεν ανακοίνωσε. "Παρατηρεί προσεκτικά τις εξελίξεις" και "ζητά εξηγήσεις από την κυβέρνηση". Τα γνωστά, δηλαδή... Μια από τα ίδια και οι κυβερνητικοί αγροτοπατέρες, δια στόματος Τζανέτου Καραμίχα της ΠΑΣΕΓΕΣ, ο οποίος κάλεσε την κυβέρνηση να "πάρει ξεκάθαρη θέση" και "να ανακοινώσει η ίδια την πολιτική της βούληση για το αν πωλείται ή όχι η ΑΤΕ και όχι να σέρνεται για τόσο σοβαρά ζητήματα πίσω από επιχειρηματικές πρωτοβουλίες". Αγροτοσυνδικαλιστής, από τους λίγους...

Θα σταματήσω εδώ το άρθρο, γιατί το θέμα είναι "εν εξελίξει" και θα περιμένουμε το πως θα κυλήσουν οι επόμενες μέρες. Η όλη υπόθεση, βεβαίως, είναι ενδεικτική του ότι το πράγμα έχει αρχίσει να χοντραίνει...

Τετάρτη 30 Ιουνίου 2010

Χρεοκοπία του λαού ή των μονοπωλίων;

Αναδημοσιεύουμε ένα ακόμα εξαιρετικό άρθρο του "Ριζοσπάστη" της 27ης Ιούνη 2010.

Καθώς αυξάνεται η λαϊκή δυσαρέσκεια που προκαλούν οι συνέπειες της κρίσης και η αντιλαϊκή επίθεση της κυβέρνησης, μεγαλώνουν και οι πιθανότητες να δημιουργηθεί ρωγμή στο πολιτικό σύστημα κυριαρχίας της άρχουσας τάξης το επόμενο διάστημα.

Αντίστοιχα, εντείνεται η προσπάθεια της αστικής τάξης να αναμορφώσει το πολιτικό σύστημα, να αξιοποιήσει το ρεφορμιστικό ρεύμα μέσα στο εργατικό κίνημα, αλλά και τα οπορτουνιστικά αναχώματα σε πολιτικό επίπεδο, ώστε να εγκλωβίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια και τις αυθόρμητες αντιδράσεις. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει να αξιολογήσουμε την πρόταση του ΣΥΝ για «αναδιαπραγμάτευση του χρέους», καθώς και την παραλλαγή της από Πρωτοβουλία «αριστερών οικονομολόγων», που προβάλλει τη γραμμή «παύση πληρωμών - έξοδο της χώρας από το ευρώ». Στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, συμμετέχουν στελέχη απ' όλο το φάσμα του οπορτουνιστικού ρεύματος (απ' τον ΣΥΡΙΖΑ μέχρι το ΝΑΡ).

Αυτή η πρόταση εναλλακτικής διαχείρισης διανθίζεται από ορισμένους απ' τους υπογράφοντες με αντικαπιταλιστικές κορόνες και προσπάθειες εμφάνισης της συγκεκριμένης προσπάθειας σαν τακτικής που διευκολύνει τη συσπείρωση δυνάμεων σε αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση.

Η Πρωτοβουλία απευθύνεται στην αστική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, απαιτώντας απ' αυτήν να θέσει φραγμό στην ασυδοσία των τραπεζών και προτείνοντας «παύση πληρωμών του χρέους και την επαναδιαπραγμάτευση, με στόχο τη μείωση ή τη διαγραφή του». Υποδεικνύει στην κυβέρνηση ότι μπορούσε να ακολουθήσει άλλους δρόμους οικονομικής πολιτικής απ' την αποδοχή των δεσμεύσεων του Μνημονίου και την εγκαλεί, γιατί εγκατέλειψε την προεκλογική υπόσχεσή της, που, σύμφωνα μ' αυτήν, ήταν η αναδιανομή του εισοδήματος προς όφελος των εργαζομένων!

Η συγκεκριμένη πρόταση προς την κυβέρνηση για «στάση πληρωμών» εστιάζει καταρχήν στο ζήτημα του δημόσιου χρέους, απομονώνοντάς το από τον ταξικό χαρακτήρα της ανάπτυξης, τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, την αιτία εκδήλωσης της κρίσης, τους παράγοντες που διαμορφώνουν την ανισόμετρη θέση μιας καπιταλιστικής οικονομίας μέσα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Σ' αυτήν τη λαθεμένη αντίληψη που αναδείκνυε το δημόσιο χρέος σαν βασική αιτία εξαθλίωσης του λαού, αναφέρθηκε ήδη ο Μαρξ στην εποχή του, στην κριτική που άσκησε στον Κόμπετ και στον Ντάμπλντεϊ.

Η διόγκωση του δημόσιου χρέους και των ελλειμμάτων είναι μια απ' τις συνέπειες της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Στη χώρα μας, το δημόσιο χρέος διογκώθηκε μέσα από την υπέρογκη κρατική χρηματοδότηση και τις φοροελαφρύνσεις του μεγάλου κεφαλαίου, τις μεγάλες δαπάνες εξοπλισμού για σχέδια του ΝΑΤΟ, την έκθεση της εγχώριας παραγωγής στον «ανταγωνισμό της απελευθερωμένης αγοράς της ΕΕ». Η εκδήλωση της καπιταλιστικής κρίσης οξύνει πάντα τις συνέπειες της υπερχρέωσης και αυξάνει το κόστος δανεισμού του κράτους. Αυτό συμβαίνει και σήμερα.

Ο πραγματικός αντίπαλος

Η συγκεκριμένη πρόταση συσκοτίζει την πραγματική αιτία που οδηγεί στην κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης με την προώθηση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων διεθνώς π.χ. στις ΗΠΑ και σ' όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ. Πρόκειται για τη στρατηγική επιλογή μείωσης της τιμής της εργατικής δύναμης, προκειμένου να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία των αμερικανικών και ευρωπαϊκών μονοπωλίων στον αδυσώπητο ανταγωνισμό στη διεθνή καπιταλιστική αγορά, που συνοδεύεται από την άνοδο της Κίνας και άλλων ανερχόμενων ασιατικών καπιταλιστικών κρατών.

Για να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου, η εργατική τάξη πληρώνει με τον ιδρώτα και το αίμα της στη φάση των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και κερδοφορίας. Πληρώνει πολύ περισσότερο στη φάση της κρίσης. Πληρώνει και όταν το δημόσιο χρέος είναι υψηλό και όταν μειώνεται.

Γι' αυτό και η κλιμάκωση της αντιλαϊκής επίθεσης και η προώθηση των αναδιαρθρώσεων, σύμφωνα με τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», είναι σήμερα κοινή σ' όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ:
  • Στον Γερμανό εργάτη, που η χώρα του δεν παρουσιάζει δημοσιονομικό εκτροχιασμό και εμφανίζει ρυθμό αναιμικής ανάκαμψης.
  • Στον Βρετανό και στον Δανό εργάτη, που οι χώρες τους βρίσκονται εκτός ευρωζώνης.
  • Στον Γάλλο εργάτη, παρ' όλο που η χώρα του βρίσκεται μεταξύ των πιο ισχυρών οικονομιών της ΕΕ.
Εξάλλου, το ανταγωνιστικό πλεόνασμα και η καλή δημοσιονομική κατάσταση της Γερμανίας, για μια δεκαετία πριν την εκδήλωση της κρίσης, δε προστάτευσε τις εργατικές κατακτήσεις από τη σαρωτική επίθεση.

Δεν πρόκειται για ιστορικό παράδοξο. Ο Λένιν εξετάζοντας στην εποχή του το πρόβλημα των κρατικών χρεών στο Β' Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς διαπιστώνει ότι σε κάθε πιστώτρια χώρα οι εργάτες βρίσκονταν επίσης σε αφόρητη κατάσταση. Επισήμανε ότι η θέση της εργατικής τάξης επιδεινώνεται σε αστικά κράτη - πιστωτές όπως και στα αστικά κράτη - οφειλέτες.

Κάνουμε αυτή τη μικρή ιστορική παρένθεση, γιατί ορισμένοι «αναλυτές» της Πρωτοβουλίας επιχειρούν να διαστρεβλώσουν την προσέγγιση του Μαρξ και του Λένιν στο ζήτημα με επιλεκτικές αναφορές. Οι πιο συχνές αναφορές αφορούν την εισήγηση των Μαρξ - Ενγκελς στην Λίγκα Κομμουνιστών του 1850 και τη θέση του Λένιν για το «Πρόγραμμα Ειρήνης» το 1916.

Σε αντίθεση με ορισμένους «αναλυτές» της προαναφερόμενης Πρωτοβουλίας, οι Μαρξ - Ενγκελς στην εισήγηση της ΚΕ προς τη Λίγκα των Κομμουνιστών δεν καλούν τους εργάτες να σώσουν τη χώρα τους (το αστικό κράτος) από τη χρεοκοπία. Γράφουν ότι αν οι «δημοκράτες» ζητούν τη ρύθμιση χρεών, τότε οι εργάτες πρέπει να απαιτήσουν την κρατική χρεοκοπία. Στην προαναφερόμενη εισήγηση, οι Μαρξ - Ενγκελς κάνουν επίσης διάκριση στα καθήκοντα του προλεταριάτου στη διάρκεια του επαναστατικού αστικοδημοκρατικού αγώνα της εποχής εκείνης και στα νέα καθήκοντα του προλεταριάτου, αφού επικρατήσει η αστική δημοκρατία. Τονίζουν ότι το προλεταριάτο δεν πρέπει ποτέ να γίνει εξάρτημα της επίσημης αστικής δημοκρατίας και να παρασυρθεί απ' τα λόγια των «μικροαστών δημοκρατών».

Αντίστοιχα, ο Λένιν στο «Πρόγραμμα Ειρήνης» που προβάλλει το 1916 δεν περιορίζεται στη διεκδίκηση ενός αθροίσματος ριζοσπαστικών στόχων και συνθημάτων όπως η «δημοκρατική ειρήνη» και η άρνηση πληρωμής του χρέους. Ο Λένιν τονίζει ότι το Πρόγραμμα πρέπει να εξηγεί στο λαό πως ούτε μία απ' τις βασικές δημοκρατικές διεκδικήσεις δεν είναι πραγματοποιήσιμη σε σταθερή κλίμακα στα ιμπεριαλιστικά κράτη, παρά μόνο με επαναστατικές μάχες κάτω από τη σημαία του σοσιαλισμού. Γι' αυτό, άλλωστε, ξεκαθαρίζει πως εξαπατά το προλεταριάτο όποιος υπόσχεται «δημοκρατική ειρήνη», χωρίς να προπαγανδίζει ταυτόχρονα και τη σοσιαλιστική επανάσταση.

Δε θα επεκταθούμε σε αναλυτικές αναφορές σ' αυτό το συνοπτικό άρθρο. Θα υπενθυμίσουμε όμως ότι σταθερή κατεύθυνση λενινιστικής στρατηγικής σε όλες τις διαφορετικές φάσεις του αγώνα ήταν η διασφάλιση της πολιτικής ανεξαρτησίας του προλεταριάτου, η προσέλκυση κοινωνικών συμμαχιών, η αποδυνάμωση της επιρροής της αστικής τάξης σε ενδιάμεσα κοινωνικά στρώματα.

Γι' αυτό και η λενινιστική τακτική στόχευε πάντα στην ήττα των αστικών εργατικών κομμάτων της εποχής, των μενσεβίκων και των εσέρων, ως προϋπόθεση για τη νίκη της επανάστασης. Γι' αυτό και δε στοιχήθηκε πίσω από κανένα τμήμα της αστικής τάξης και καμιά γραμμή αστικής διαχείρισης.

Διαχείριση ή ρήξη;

Αντίστοιχα στις σημερινές συνθήκες το ΚΚΕ διεξάγει σκληρό μακροχρόνιο αγώνα, για να εδραιωθεί και να βαθύνει ο αντιιμπεριαλιστικός αντιμονοπωλιακός προσανατολισμός του λαϊκού κινήματος, στον αντίποδα προτάσεων ενσωμάτωσης, διαχείρισης και ταξικής συνεργασίας.

Πριν ακόμα εκδηλωθεί η κρίση στην ελληνική οικονομία, μόνο το ΚΚΕ ανέδειξε έγκαιρα και με σαφήνεια την πραγματική αιτία για την κρίση και για τη διόγκωση του δημόσιου χρέους. Τόνισε ότι οι εργαζόμενοι δεν είναι συνυπεύθυνοι και δεν πρέπει να πληρώσουν και πρόβαλε τη γραμμή ανατροπής των κατευθύνσεων της ΕΕ και της άρχουσας τάξης. Ομως, δεν περιορίστηκε σε αυτά. Κάλεσε και καλεί το λαϊκό κίνημα να ανασυνταχτεί και να αντεπιτεθεί με ριζοσπαστικό πλαίσιο πάλης, ώστε να πληρώσουν τα μονοπώλια και να διαμορφωθούν οι συνθήκες για να ανοίξει διαφορετικός δρόμος ανάπτυξης, με γνώμονα την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών στον αντίποδα του κέρδους και της εξουσίας του μεγάλου κεφαλαίου.

Το αίτημα «να αρνηθεί ο λαός να πληρώσει το δημόσιο χρέος και τα νέα βάρη της κρίσης» μπορεί να συμβάλει στη κλιμάκωση της πάλης, μόνο αν ενταχθεί ξεκάθαρα σε γραμμή ρήξης και ανατροπής απέναντι στην καπιταλιστική εξουσία.

Η άρνηση πληρωμής του χρέους μπορεί, σε τελευταία ανάλυση, να αξιοποιηθεί σε όφελος του λαού, μόνο αν υπάρξει ανατροπή στο επίπεδο της εξουσίας. Σε συνθήκες λαϊκής εξουσίας και αποδέσμευσης της χώρας απ' τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, μπορεί πράγματι να υπάρξει άρνηση πληρωμής του δημόσιου χρέους, αξιοποιώντας και τις υπάρχουσες ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις.

Αντίθετα, η πρόταση των «αριστερών» οικονομολόγων προς την κυβέρνηση για «παύση πληρωμών - έξοδο από το ευρώ» περιορίζει το λαϊκό κίνημα στην απαίτηση μιας εναλλακτικής διαχείρισης μέσα στο πλαίσιο της ΕΕ και της «απελευθερωμένης» καπιταλιστικής αγοράς. Εγκλωβίζει το λαϊκό κίνημα στην ουτοπική αναζήτηση φιλολαϊκής αστικής διακυβέρνησης και στην ενδοαστική διαπάλη για το ποια μερίδα της αστικής τάξης και ποιο ιμπεριαλιστικό κέντρο θα κερδίσει περισσότερο από τη διαχείριση της υπερχρέωσης του κράτους.
 
Οπως διδάσκει η ιστορική πείρα, η παύση πληρωμών αξιοποιήθηκε και απ' τις αστικές κυβερνήσεις σαν διαχειριστική επιλογή, ιδιαίτερα σε συνθήκες εκδήλωσης της καπιταλιστικής κρίσης και όξυνσης της υπερχρέωσης του αστικού κράτους. Η κρίση υπερπαραγωγής στον αγροτικό τομέα (σταφίδα) της Ελλάδας και η παύση πληρωμών από την αστική κυβέρνηση του Χ.Τρικούπη το 1893, καθώς και το παράδειγμα της Αργεντινής το 2001 είναι χαρακτηριστικά. Ο λαός της Αργεντινής συνέχισε να πληρώνει πολλαπλά τα βάρη της αστικής επιλογής για «παύση πληρωμών και υποτίμηση του νομίσματος». Το λαϊκό εισόδημα και η αγοραστική δύναμη των εργαζόμενων μειώθηκαν δραματικά, οι καταθέσεις δεσμεύτηκαν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η ανεργία, η φτώχεια και ο πληθωρισμός εκτινάχθηκαν στα ύψη, ενώ η Αργεντινή συνέχισε να βαδίζει στο δρόμο της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Οποιος «αναλυτής» προτείνει, λοιπόν, να κάνουμε στην Ελλάδα ό,τι «έκαναν οι Αργεντίνοι στη χώρα τους για να γλιτώσουν απ' την καταστροφή», αποκαλύπτει το πραγματικό ταξικό του πρόσωπο. Το αποτέλεσμα της «παύσης πληρωμών» στην Αργεντινή ήταν να πληρώσει και πάλι ο λαός με διαφορετικό τρόπο και να συνεχίσει η εργατική τάξη να ζει κάτω απ' το ζυγό της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.

Ο ανταγωνισμός των μονοπωλιακών ομίλων

Συχνά, επίσης, απ' τους ίδιους κύκλους προβάλλεται το επιχείρημα ότι, αφού η «παύση πληρωμών» δεν υιοθετείται σήμερα από την κυβέρνηση και τις δυνάμεις του κεφαλαίου αυτό τάχα αποτελεί απόδειξη ότι η συγκεκριμένη γραμμή δεν είναι διαχειριστική. Ο συγκεκριμένος συλλογισμός φαίνεται να αγνοεί ότι υπάρχουν ανταγωνιζόμενα τμήματα στο εσωτερικό της άρχουσας τάξης, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Αγνοεί, επίσης, σκόπιμα ότι η αστική τάξη αναζητά και προετοιμάζει πάντα εναλλακτικές λύσεις διαχείρισης για να διαφυλάξει την εξουσία της.

Ετσι, η προβολή της συγκεκριμένης γραμμής των «αριστερών» οικονομολόγων μπορεί να υπηρετήσει τελικά τον αστικό σχεδιασμό για το επόμενο διάστημα και τα συμφέροντα συγκεκριμένων τμημάτων του μεγάλου κεφαλαίου.

Προετοιμάζει τη λαϊκή συνείδηση να αποδεχτεί ως πιο συμφέρουσα μια πρόταση επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους την οποία ήδη προετοιμάζει σαν εναλλακτική λύση η κυβέρνηση, με τη συνδρομή του χρηματοπιστωτικού οίκου Lazard, καθώς και η Επιτροπή Σοφών της ΕΕ.

Μια ελεγχόμενη πτώχευση και στη συνέχεια επαναδιαπραγμάτευση του χρέους, σε συνδυασμό με μια υποτίμηση του νομίσματος της χώρας θα εξυπηρετούσε τα επενδυτικά σχέδια κυρίως εφοπλιστικών και τραπεζικών ομίλων, που περιμένουν να αγοράσουν πάμφθηνα τα «φιλέτα» της δημόσιας περιουσίας, υποδομές και μεγάλες εκτάσεις γης. Αντίστοιχα, μεγάλα κέρδη ήδη έχουν ξένοι επενδυτικοί οίκοι που κατέχουν τίτλους ασφάλιστρων κινδύνου των ελληνικών κρατικών ομολόγων, κέρδη - αποζημιώσεις που θα αυξηθούν ακόμα περισσότερο σε περίπτωση στάσης πληρωμών από μια αστική κυβέρνηση που θα επαναδιαπραγματευθεί το χρέος στη συνέχεια.

Η αποσταθεροποίηση της ευρωζώνης με μια έξοδο της Ελλάδας απ' το ευρώ αφορά επίσης τον ανταγωνισμό ιμπεριαλιστικών κέντρων, τον πόλεμο ευρώ - δολαρίου ως διεθνών αποθεματικών νομισμάτων. Δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότερες αναλύσεις που συνιστούν παύση πληρωμών και έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη προέρχονται από αγγλοσαξονικούς και αμερικανικούς ακαδημαϊκούς κύκλους καθώς και ομίλους των ΜΜΕ, π.χ. Wall Street Journal, Financial Times, New York Times.

Στην ξεκάθαρη κριτική που ασκεί το ΚΚΕ σε αυτή τη γραμμή διαχείρισης, επιχείρησαν να απαντήσουν ορισμένοι αρθρογράφοι. Ισχυρίστηκαν ότι ασκούμε αυθαίρετη κριτική και διαστρεβλώνουμε το ριζοσπαστικό περιεχόμενο του κειμένου της Πρωτοβουλίας των «αριστερών οικονομολόγων» και ότι ταυτίζουμε λαθεμένα την πρότασή τους για άρνηση πληρωμής του χρέους με αυτήν του ΣΥΝ για «αναδιαπραγμάτευση του χρέους».

Το συγκεκριμένο κείμενο υπογραφών αναφέρει κυριολεκτικά ως κοινωνική αναγκαιότητα την «παύση πληρωμών του χρέους και την επαναδιαπραγμάτευση με στόχο τη μείωση ή τη διαγραφή του» και ζητά από την κυβέρνηση «την εφαρμογή μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων μιας μακρόπνοης βιομηχανικής πολιτικής». Ποια είναι, λοιπόν, τάχα η θεμελιώδης διαφορά με τις προτάσεις διαφόρων συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ που ζητούν αναδιαπραγμάτευση του χρέους και επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, για να δοθεί ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη; Ακριβώς επειδή τέτοια μεγάλη διαφορά δεν υπάρχει, οι αναλύσεις των συγκεκριμένων «αριστερών οικονομολόγων» προβάλλονται από όλα τα έντυπα του ΣΥΡΙΖΑ, απ' την «Αυγή» μέχρι το «Δρόμο».

Αρκεί πιστεύουμε μια απλή αναφορά σε βασικά σημεία του κειμένου των «αριστερών οικονομολόγων», για να διαπιστώσουμε πού βρίσκεται η αλήθεια. Οι υπογράφοντες το κείμενο υποδεικνύουν ότι η Ελλάδα θα μπορούσε αντί να προσφύγει στο ΔΝΤ και την ΕΚΤ να απευθυνθεί στη Ρωσία, στις Αραβικές χώρες, στην Κίνα και να απαιτήσει διμερή δανεισμό ως εναλλακτική λύση. Συνιστά άραγε η συγκεκριμένη θέση γραμμή αντιιμπεριαλιστικής πάλης ή πρόταση για διαφορετική ιεράρχηση των συμμαχιών της αστικής τάξης μέσα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα;

Η Πρωτοβουλία «αριστερών» οικονομολόγων καλεί επίσης το λαό να ανατρέψει τη νέα κατοχή, που συνιστά η προσφυγή στο μηχανισμό διάσωσης του ΔΝΤ και της ΕΕ και καλεί σε ακύρωση των σχεδίων υποταγής στο ΔΝΤ. Στο ίδιο μήκος κύματος, με συνειδητή ασάφεια, κινούνται ορισμένες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ υπό την ηγεσία του Αλ. Αλαβάνου, ο οποίος καλεί μάλιστα σε συγκρότηση νέου ΕΑΜ, με άμεσο στόχο την ανατροπή του κυβερνητικού προγράμματος ΔΝΤ - ΕΕ.

Η συγκεκριμένη πρόταση συσκοτίζει τον ενεργό ρόλο της αστικής τάξης στην Ελλάδα στην επίθεση στα δικαιώματα και στο εισόδημα του λαού. Εμφανίζει την πολιτική που ακολουθείται ως αποτέλεσμα εξωτερικών πιέσεων κάποιων ιμπεριαλιστικών οργανισμών όπως το ΔΝΤ προς την κυβέρνηση. Αποσιωπά τη διαπλοκή του εγχώριου με το ξένο κεφάλαιο, τη σημαντική εξαγωγή κεφαλαίου πριν την κρίση και μέσα στην κρίση, την αύξηση του πλουτισμού για κάποιους μέσα στην κρίση. Παρουσιάζει σαν νέο φαινόμενο την εθελοντική εκχώρηση ορισμένων κυριαρχικών δικαιωμάτων απ' την άρχουσα τάξη στην οποία προχωρά με βασικό στόχο να θωρακίσει την εξουσία της και να διασφαλίσει την κερδοφορία της.

Αποδέσμευση απ' την ΕΕ με λαϊκή εξουσία

Το ΚΚΕ δεν περίμενε την έλευση του ΔΝΤ για να καλέσει το λαό σε ξεσηκωμό και να θυμηθεί την ιστορική πείρα της περιόδου '40 - '49. Εναντιώθηκε έγκαιρα στην ΕΕ, στην ΟΝΕ και στη Συνθήκη του Μάαστριχτ, όταν πολλοί απ' αυτούς που όψιμα ανησυχούν, στήριζαν στην πράξη τη λογική του ευρωμονόδρομου και του συμβιβασμού.

Το ΚΚΕ πάλεψε και παλεύει για την οικοδόμηση της κοινωνικής συμμαχίας που θα αμφισβητήσει στην πράξη και θα ανατρέψει τελικά την εξουσία των μονοπωλίων.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση, προβάλλει με αγωνιστική συνέπεια πραγματικές ριζοσπαστικές αιχμές συσπείρωσης, που ανοίγουν το δρόμο προς την αποφασιστική σύγκρουση όπως η απαίτηση για πλήρη - σταθερή εργασία, αποκλειστικά δημόσια και δωρεάν Υγεία και Παιδεία, άμεση αφαίρεση πλούτου, κερδών, κινητής και ακίνητης περιουσίας από τους μονοπωλιακούς ομίλους για να καλυφθούν οι βασικές λαϊκές ανάγκες. Προσανατολίζει το λαό για να μην εγκλωβιστεί στην αστική διαπάλη για το ποιο τμήμα του κεφαλαίου θα πληγεί περισσότερο από τις διάφορες επιλογές διαχείρισης του δημόσιου χρέους, δηλαδή οι όμιλοι - πιστωτές του ελληνικού κράτους ή ορισμένοι εγχώριοι όμιλοι που διεκδικούν άμεσα μεγαλύτερο μερίδιο κρατικής χρηματοδότησης.
 
Καλεί το λαϊκό κίνημα να κινηθεί προς την πραγματική διέξοδο απ' την κρίση με την οργάνωση της πάλης για αποδέσμευση από την ΕΕ με λαϊκή εξουσία. Καλεί στο δρόμο της κοινωνικοποίησης των βασικών μέσων παραγωγής, του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας, με λαϊκή συμμετοχή και εργατικό έλεγχο. Το μόνο δρόμο που μπορεί να δώσει ώθηση στις εγχώριες παραγωγικές δυνατότητες και να οδηγήσει στην ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

Η απάντηση στην κρίση και στις συνέπειές της, απ' τη σκοπιά του λαϊκού συμφέροντος, δεν μπορεί να έρθει με την εναλλαγή των αστικών κομμάτων στη διακυβέρνηση ή με συμμαχία μεταξύ τους και μεταξύ αστικών και οπορτουνιστικών κομμάτων. Αλλά, ούτε με αυθόρμητα ξεσπάσματα για αποσπασματικές διεκδικήσεις που μπορούν εύκολα να ενσωματωθούν στο πλαίσιο του συστήματος. Απαιτεί σκληρό και μεγάλης διάρκειας ταξικό πόλεμο με την αστική τάξη και τα ιμπεριαλιστικά κέντρα.

Οι μεγάλες απεργιακές κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ το προηγούμενο διάστημα, και ιδιαίτερα το Μάη, απέδειξαν ότι μεγαλώνουν οι δυνατότητες των εργαζομένων, για να μετατρέψουν την οικονομική κρίση σε βαθιά ρωγμή και κρίση του πολιτικού συστήματος. Σε αυτές τις συνθήκες και μπροστά στις μεγάλες μάχες που διεξάγονται τώρα και είναι μπροστά μας για το ασφαλιστικό, τις εργασιακές σχέσεις, τις συλλογικές συμβάσεις, θα ήταν εγκληματικό λάθος το εργατικό κίνημα να βαδίσει «κάτω από ξένη σημαία» οποιουδήποτε τμήματος της αστικής τάξης. Αυτό το λάθος το ΚΚΕ δεν θα το επιτρέψει. Θα συμβάλει αποφασιστικά στην οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης, με στόχο την κατάκτηση της εξουσίας. 

του Μάκη ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνος του Τμήματος Οικονομίας της ΚΕ

Τρίτη 15 Ιουνίου 2010

Το φόβητρο της χρεοκοπίας και η διέξοδος της λαϊκής αντεπίθεσης

Αναδημοσιεύουμε σήμερα το άρθρο με τον παραπάνω τίτλο,
από το "ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ" της 30/5/2010.

























Η συμφωνία σχετικά με την προσφυγή στο Μηχανισμό Στήριξης της ελληνικής οικονομίας απ' τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, προβλήθηκε απ' τα αστικά μέσα μαζικής ενημέρωσης σαν η αναγκαία επιλογή για τη σωτηρία της χώρας απ' τη χρεοκοπία και τους «κερδοσκόπους των αγορών». Η προπαγανδιστική εκστρατεία των μηχανισμών της άρχουσας τάξης για τη στήριξη της κυβέρνησης, που επιχειρεί να εμφανίσει σαν πατριωτική πράξη τη μεγαλύτερη αντιλαϊκή επίθεση στην περίοδο της μεταπολίτευσης, ήταν πράγματι εντυπωσιακή.
Ωστόσο, η συγκάλυψη της πραγματικότητας με επικοινωνιακά ψευτοδιλήμματα θα γίνεται όλο και πιο δύσκολη το επόμενο διάστημα. Η αλήθεια είναι ότι η συμφωνία αφορά σε ένα μηχανισμό δανεισμού της χώρας με υψηλό επιτόκιο και πραγματικούς στόχους:
  • Τη διασφάλιση των γαλλικών, γερμανικών, βρετανικών και εγχώριων ομίλων που έχουν δανείσει το ελληνικό δημόσιο και ελέγχουν πάνω από το 50% του ελληνικού δημόσιου χρέους.
  • Τη θωράκιση του ευρώ στον ανταγωνισμό των νομισμάτων.
  • Τη στήριξη των εγχώριων μονοπωλιακών ομίλων και των τραπεζών, για τις οποίες προβλέπεται πακέτο πρόσθετων εγγυήσεων 10 δισ. ευρώ. Οι μονοπωλιακοί όμιλοι είχαν πάνω από 50 δισ. ευρώ κέρδη την εξαετία πριν την κρίση, ενώ το 2009 που εκδηλώθηκε η κρίση τα κέρδη τους έφτασαν τα 6 δισ. ευρώ.
  • Την αξιοποίηση του δανεισμού ως μοχλού για την προώθηση συνεχών κυμάτων αντιλαϊκών μέτρων με στόχο την αύξηση του βαθμού εκμετάλλευσης και την κατεδάφιση δικαιωμάτων της εργατικής τάξης.
Μέσα από τη φοροεπιδρομή, την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, την κατεδάφιση ασφαλιστικών δικαιωμάτων, τη μείωση μισθών και συντάξεων, την αναδιάρθρωση της αγοράς εργασίας, πλατιά λαϊκά στρώματα έχουν ήδη μπει στην τροχιά της απόλυτης επιδείνωσης της θέσης τους.

Νέες θυσίες για ένα μαύρο μέλλον;

Ο συγκεκριμένος Μηχανισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την αιτία εκδήλωσης της κρίσης υπερσυσσώρευσης, την αιτία διόγκωσης του δημόσιου χρέους και την ένταση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης.


Η αυξανόμενη δυσκολία της αστικής πολιτικής να διαχειριστεί την εξέλιξη της κρίσης δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα. Στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία, στην Ευρωζώνη, αναδεικνύονται οι μεγάλες δυσκολίες και τα αδιέξοδα των διαφόρων εκδοχών της αστικής διαχείρισης. Η επεκτατική πολιτική διαχείρισης, η οποία ενισχύει τους μονοπωλιακούς ομίλους με μεγάλα πακέτα κρατικής στήριξης, οδηγεί σε μεγάλη υπερχρέωση των κρατών και εμποδίζει την απαξίωση κεφαλαίου, ενώ η περιοριστική πολιτική συμβάλλει σε παρατεταμένη βαθιά ύφεση.

Η αστική πολιτική ματαιοπονεί προσπαθώντας σήμερα να ελέγξει σε κάθε ιμπεριαλιστικό κέντρο την έκταση της απαξίωσης κεφαλαίου και την κατανομή της στους διάφορους τομείς της οικονομίας με στόχο να ξεπεράσει την αβεβαιότητα και την αστάθεια της σημερινής ανάκαμψης.
Αντίστοιχα, ο Μηχανισμός Στήριξης και τα κυβερνητικά μέτρα δεν αντιμετωπίζουν τις πραγματικές αιτίες διόγκωσης του δημόσιου χρέους. Πίσω από την αύξηση του δημόσιου χρέους βρίσκονται υπέρογκες φοροελαφρύνσεις και κρατική χρηματοδότηση του μεγάλου κεφαλαίου, μεγάλες δαπάνες εξοπλισμού για σχέδια του ΝΑΤΟ, αντιπαραγωγικές δαπάνες των Ολυμπιακών έργων, οι συνέπειες της έκθεσης της εγχώριας αγροτικής και βιομηχανικής παραγωγής στον ανταγωνισμό της «απελευθερωμένης» αγοράς της ΕΕ, απ' την οποία ωφελήθηκαν ελάχιστοι όμιλοι.

Οι δέσμες αντιλαϊκών μέτρων με στόχο τη θωράκιση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλιακών ομίλων δεν έχουν ημερομηνία λήξης. Θα κλιμακωθούν την επόμενη περίοδο της βαθιάς κρίσης και θα συνεχιστούν σε περίοδο αναιμικής ανάπτυξης στη συνέχεια, στο όνομα της διατήρησης της δημοσιονομικής εξυγίανσης και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας. Ο ΛΑ.Ο.Σ. και η ΝΔ στηρίζουν τις στρατηγικές επιλογές της κυβέρνησης. Η ΝΔ εκφράζει επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητα του προτεινόμενου «μείγματος» οικονομικής πολιτικής. Εκφράζει τμήμα του κεφαλαίου που ανησυχεί για την επίδραση των μέτρων στην καθήλωση της οικονομίας σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης και επίμονων ελλειμμάτων. Προβάλλει ως προτεραιότητα την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων και την πώληση της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου για τη διασφάλιση της καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Η εφαρμογή των νέων αντιλαϊκών μέτρων θα επιδράσει παράλληλα στο βάθεμα της κρίσης την επόμενη διετία. Το ίδιο το μνημόνιο οικονομικής πολιτικής που συνοδεύει τη συμφωνία ενεργοποίησης του Μηχανισμού Στήριξης για την Ελλάδα προβλέπει, με δεδομένη την πιστή εφαρμογή των προβλεπόμενων αντιλαϊκών μέτρων και αναδιαρθρώσεων, μείωση του ρυθμού ανάπτυξης (-4%) το 2010 και (-2,5%) το 2011 και συνεχή αύξηση του λόγου δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ μέχρι το 2013.

Παρατηρώντας τα στοιχεία του 2009 βλέπουμε ότι η συρρίκνωση του ΑΕΠ αφορά σε όλους τους κλάδους της βιομηχανίας (ενέργεια, μεταφορές, κατασκευές, τηλεπικοινωνίες) και όχι μόνο τη Μεταποίηση. Συρρίκνωση καταγράφεται επίσης και σε άλλους τομείς (τουρισμός, εμπόριο). Η συρρίκνωση της μεταποιητικής παραγωγής φτάνει το 11,2% το 2009 έναντι 4,7% το 2008. Ο δείκτης παραγωγής κεφαλαιακών αγαθών παρουσιάζει μείωση 23% το 2009, έναντι μείωσης 7,4% το 2008 (μόλις και φθάνει στο 71% του αντίστοιχου επιπέδου του 2005).

Η προηγηθείσα αρνητική πορεία πραγματοποιήθηκε με αυξημένη δημόσια κατανάλωση (+9,6%) το 2009 και μικρή μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης (1,8%). Τα μεγέθη αυτά θα μεταβληθούν αρνητικά τη διετία 2010-2011. Αρκεί να συνυπολογίσουμε τη μείωση των δημόσιων δαπανών, την επίδραση της αύξησης της ανεργίας και της εφαρμογής των αντιλαϊκών μέτρων στην ιδιωτική κατανάλωση. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή (πρώην ΕΣΥΕ), το επίσημο ποσοστό ανεργίας το Φλεβάρη του 2010 ανήλθε σε 12,1% έναντι 9,1% το Φλεβάρη του 2009 και 11,3% το Γενάρη του 2010.

Η Ευρωζώνη τρίζει

Οι εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (5/5/10) προβλέπουν αναιμική ανάκαμψη 1% για την ΕΕ των «27» και για την Ευρωζώνη 0,9% το 2010. Ωστόσο, και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί επισφαλή και αβέβαιη την πρόβλεψη ακόμα και αυτής της αναιμικής ανάκαμψης, επισημαίνοντας την αύξηση της ανεργίας, την καθήλωση των ιδιωτικών επενδύσεων και της ιδιωτικής κατανάλωσης, προβλέπει αυξημένη διαχειριστική δυσκολία λόγω της αυξητικής πορείας του δημόσιου ελλείμματος και του δημόσιου χρέους καθώς και της ανισομετρίας στο ρυθμό ανάπτυξης των κρατών - μελών.

Κάτω απ' την πίεση των εξελίξεων διαμορφώθηκε μεταξύ των ηγετικών δυνάμεων της ΕΕ ένας νέος προσωρινός συμβιβασμός για τη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη. Το πλαίσιο του προσωρινού συμβιβασμού προβλέπει αυστηρότερους κανόνες, διαδικασίες και κυρώσεις σχετικά με την τήρηση του Συμφώνου Σταθερότητας και πλαίσιο διαχείρισης των κρίσεων και θωράκισης του ευρώ που συγκεκριμενοποιήθηκε με τον ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.

Ο συγκεκριμένος Μηχανισμός θα διαθέσει ως και 750 δισ. ευρώ στις χώρες της Ευρωζώνης με κατανομή 60 δισ. μέσω δανείων απ' την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 440 δισ. απ' τα κράτη - μέλη του ευρώ και 250 δισ. ευρώ απ' το ΔΝΤ.

Ωστόσο, όπως ήδη εξηγήσαμε, ο συγκεκριμένος Μηχανισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει ούτε την αιτία εκδήλωσης της κρίσης υπερσυσσώρευσης, ούτε την ένταση της ανισομετρίας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης και τις συνέπειες που έχει στην όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων.

Το ΚΚΕ είχε έγκαιρα επισημάνει ότι το ευρώ αποτέλεσε νομισματική συγκόλληση οικονομιών κρατών - μελών με βαθιές ανισομετρίες στην ανάπτυξη και διάρθρωση των βιομηχανικών κλάδων, επομένως της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητάς τους καθώς και της στρατιωτικής και πολιτικής ισχύος τους. Σε συνθήκες κρίσης ήταν αναμενόμενο να δοκιμαστεί η συνοχή της Ευρωζώνης.

Η Γερμανία υπήρξε η μεγάλη ωφελημένη της προηγούμενης περιόδου από τη συγκρότηση της Ευρωζώνης. Από τη μια διατήρησε ισχυρό το ευρώ και από την άλλη έδωσε διέξοδο στις εξαγωγές της στο εσωτερικό της Ευρωζώνης, διατηρώντας εμπορικά πλεονεκτήματα, τη στιγμή που αντίστοιχα διευρύνονταν τα ελλείμματα σε Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία και όχι μόνο στην Ελλάδα. Είναι ένα από τα κεντρικά ζητήματα στα οποία εκφράζεται η αλλαγή του συσχετισμού δύναμης μεταξύ Γερμανίας - Γαλλίας και η όξυνση της αντίθεσής τους, με τη δεύτερη να προσανατολίζεται σε πιο σταθερές συμμαχικές σχέσεις με τα κράτη - μέλη του Μεσογειακού Νότου.

Η τελευταία Σύνοδος του Γιουρογκρούπ επιβεβαιώνει την όξυνση των αντιθέσεων στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Η διαπάλη εστιάζεται στην κατανομή των βαρών απ' την προβλεπόμενη απαξίωση κεφαλαίων μεταξύ των κρατών - μελών αλλά και μεταξύ των μονοπωλιακών ομίλων. Γι' αυτό και επεκτείνεται σε διάφορες πλευρές της οικονομικής πολιτικής, απ' τους όρους εφαρμογής του Συμφώνου Σταθερότητας και το πλαίσιο δημοσιονομικής πολιτικής μέχρι τις νέες ρυθμίσεις λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού τομέα και τις πωλήσεις ασφαλίστρων κινδύνου.

Η πιθανή ύφεση στην Ευρωζώνη θα επιδράσει στις εξαγωγές των ΗΠΑ και της Κίνας στη συγκεκριμένη αγορά, θα έχει αντίκτυπο στην παγκόσμια οικονομία. Μια υπέρμετρη υποτίμηση του ευρώ σε σχέση με το δολάριο θα πλήξει γενικότερα την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών των ΗΠΑ. Απ' την άλλη, καθιστά το δολάριο πιο ελκυστικό σαν διεθνές νόμισμα.

Καθώς αυξάνουν οι δυσκολίες διαχείρισης της κρίσης σε όλα τα ιμπεριαλιστικά κέντρα και οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, μεγαλώνει και ο κίνδυνος νέου κύκλου τοπικών πολεμικών συγκρούσεων, π.χ., Αφγανιστάν-Πακιστάν, Κορέα, Δυτικά Βαλκάνια.

Κάτω από ξένη σημαία;

Καθώς γίνεται όλο και πιο ορατή η διαχειριστική δυσκολία της αστικής πολιτικής, η άρχουσα τάξη παίρνει τα μέτρα της. Αναπτύσσει μια πολύμορφη προσπάθεια αναμόρφωσης του πολιτικού συστήματος και αξιοποίησης του οπορτουνιστικού ρεύματος μέσα στο εργατικό κίνημα ώστε να εκτονώσει και να εγκλωβίσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Σε αυτή την κατεύθυνση απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη γραμμή που προβάλλει σαν διέξοδο την αναδιαπραγμάτευση του χρέους (ΣΥΝ, Αριστερή Πρωτοβουλία ΠΑΣΟΚ) με πιθανή διαπραγμάτευση και της εξόδου απ' την Ευρωζώνη (συνιστώσες ΣΥΡΙΖΑ, στελέχη του ΝΑΡ).

Η συγκεκριμένη πρόταση αφήνει στο απυρόβλητο την καπιταλιστική ιδιοκτησία των μονοπωλιακών ομίλων και τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ. Παρά τις αντικαπιταλιστικές κορόνες με τις οποίες επενδύεται από ορισμένους αρθρογράφους, στην πράξη οδηγεί στη διαπραγμάτευση του χρόνου και του τρόπου που θα πληρώσει ξανά η εργατική τάξη για να τονωθεί ο ρυθμός της καπιταλιστικής ανάπτυξης, με επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και μοχλό τις κρατικές επενδύσεις, για να συνεχιστούν οι θυσίες των εργαζομένων στο βωμό της ανταγωνιστικότητας. Προτείνει διαφορετική ιεράρχηση στις συμμαχίες της άρχουσας τάξης με τα ιμπεριαλιστικά κέντρα και καλεί το λαϊκό κίνημα να στηρίξει αυτή την επιλογή.

Εμφανίζει σαν κεντρικό ζήτημα το ύψος του δημόσιου χρέους, απομονωμένο απ' τον ταξικό χαρακτήρα της ανάπτυξης, τους παράγοντες που διαμορφώνουν την ανισόμετρη θέση μιας οικονομίας στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα και την αιτία της καπιταλιστικής κρίσης.

Η λαθεμένη αντίληψη που αναδείκνυε το δημόσιο χρέος σαν βασική αιτία της εξαθλίωσης του λαού δεν είναι βέβαια καινούρια. Αρκεί να θυμηθούμε την κριτική του Μαρξ στον Κόμπετ και στον Νταμπλντέι και τις επισημάνσεις του για το ρόλο του δημόσιου χρέους στην πρωταρχική συσσώρευση του κεφαλαίου, στην κεφαλαιοποίηση του πλούτου.

Για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών το δίλημμα «επεκτατική αναπτυξιακή ή περιοριστική αστική πολιτική» είναι ψευδεπίγραφο, αφού πρόκειται για τις δυο όψεις του ίδιου νομίσματος, του καπιταλιστικού δρόμου ανάπτυξης.

Οσοι προβάλλουν σαν ριζοσπαστική διέξοδο την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους και ασκούν κριτική στο ΚΚΕ για «γενικολογία και αδυναμία θεωρητικής επεξεργασίας», στην καλύτερη περίπτωση αναδεικνύουν την άγνοιά τους για τη σχέση οικονομίας - πολιτικής. Οταν όμως φτάνουν να παραλληλίσουν την πρότασή τους με την άρνηση των μπολσεβίκων να πληρώσουν τα τσαρικά δάνεια, αποκαλύπτονται. Ξεχνούν μια μικρή λεπτομέρεια: Ποια τάξη έχει κάθε φορά την εξουσία και διαπραγματεύεται το ύψος του χρέους. Δεν ξεχνούν τυχαία αλλά συνειδητά, γιατί σε τελευταία ανάλυση θέλουν να στοιχηθεί το λαϊκό κίνημα «κάτω από ξένη σημαία». Το ΚΚΕ δε θα τους κάνει τη χάρη. Αναδεικνύει σταθερά και ανυποχώρητα τον πραγματικό αντίπαλο με τον οποίο πρέπει να αναμετρηθεί το λαϊκό κίνημα: Την εξουσία των μονοπωλίων.

Οργάνωση της λαϊκής αντεπίθεσης

Κάθε μέρα που περνάει γίνονται όλο και πιο ορατές οι συνέπειες του βαθέματος της κρίσης και της κυβερνητικής πολιτικής στην κατάσταση της εργατικής τάξης και του λαού. Ταυτόχρονα, μεγαλώνουν οι δυνατότητες να αποδείξουμε πού οδήγησε τελικά ο περιβόητος μονόδρομος της ΕΕ και γενικότερα της καπιταλιστικής ανάπτυξης. Οι απανωτές θυσίες των δικαιωμάτων των εργαζομένων για τη θωράκιση της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων δεν οδήγησαν στην κοινωνική ευημερία αλλά στην κρίση και στην αύξηση της σχετικής και απόλυτης εξαθλίωσης των λαϊκών στρωμάτων.

Οι εργαζόμενοι βιώνουν την ανασφάλεια και την επιδείνωση της θέσης τους, ενώ έχουν ωριμάσει οι υλικές προϋποθέσεις και έχει συσσωρευτεί τεράστιος πλούτος για να ικανοποιηθούν τα βασικά τους δικαιώματα, όπως η πλήρης, σταθερή εργασία, η δημόσια και δωρεάν Υγεία. Ταυτόχρονα, η ΕΕ έχει χάσει τη λάμψη της ενώ οξύνονται οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις στο εσωτερικό της. Υπάρχει λοιπόν πρόσφορο έδαφος για να προβάλουμε αποφασιστικά το δρόμο της αποδέσμευσης απ' την ΕΕ με λαϊκή εξουσία.

Οι δυνατότητες της λαϊκής εξουσίας, της κοινωνικής κρατικής ιδιοκτησίας στα συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής, με κεντρικό επιστημονικό σχεδιασμό και εργατικό έλεγχο για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, μπορούν να αναδειχθούν πιο πειστικά στη σημερινή συγκυρία. Την ώρα, για παράδειγμα, που ο εργαζόμενος βιώνει τις συνέπειες της «απελευθερωμένης» αγοράς ενέργειας (με τις απανωτές αυξήσεις των τιμών της οικιακής κατανάλωσης, την επιδείνωση των εργασιακών σχέσεων, την καταστροφή του περιβάλλοντος) πιο εύκολα μπορεί να αντιληφθεί την υπεροχή της στρατηγικής μας πρότασης. Να κατανοήσει τις δυνατότητες της λαϊκής οικονομίας στην αξιοποίηση του συνόλου των ενεργειακών πηγών της χώρας (λιγνίτης, ανεξερεύνητα κοιτάσματα πετρελαίου, αιολική και ηλιακή ενέργεια, γεωθερμία) για τη συνδυασμένη ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Η μαχητική προβολή του ριζοσπαστικού πλαισίου πάλης που προτείνουμε (π.χ., πλήρης σταθερή εργασία με 35ωρο - 5ήμερο - 7ωρο, φορολογία του μεγάλου κεφαλαίου με 45%, κατάργηση στρατιωτικών εξοπλισμών για ανάγκες του ΝΑΤΟ, κλπ.) αποτελεί όρο για να μη νομιμοποιηθεί στη λαϊκή συνείδηση σαν αναγκαία η κυβερνητική πολιτική. Γενικότερα μπορούμε πλέον από καλύτερες θέσεις να ακυρώσουμε την προσπάθεια της άρχουσας τάξης να εκτονώσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια που θα αυξηθεί το επόμενο διάστημα.

Διεξάγουμε ένα σκληρό μακρόχρονο αγώνα που θα κρίνεται νικηφόρα στις καθημερινές μάχες σε κάθε κλάδο και τόπο δουλειάς, στο βαθμό που κερδίζει έδαφος η γραμμή οργάνωσης του κινήματος για σύγκρουση στο επίπεδο της εξουσίας.

του Μ. Παπαδόπουλου
μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, υπεύθυνου του Τμήματος Οικονομίας