Ένα ακόμα σκάνδαλο, ή κάτι πολύ βαθύτερο;

Μόλις χθες ανακοινώθηκε η πρόταση του επικεφαλής του Ομίλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Μιχάλη Σάλλα για την εξαγορά από τον Όμιλό του, του 77% της ΑΤΕ και του 33% του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου. Τα παραπάνω ποσοστά δεν είναι "τυχαία": είναι τα ποσοστά που κατέχει το δημόσιο στους δυο αυτούς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο ίδιος ο Σάλλας, η "νέα" τράπεζα - εφόσον τελικά ιδρυθεί - θα είναι ίσος ο ισχυρότερος τραπεζικός όμιλος στη χώρα, με συνδυασμένο ενεργητικό ύψους 105 δισ. ευρώ, καθαρές χορηγήσεις 69 δισ. ευρώ, καταθέσεις 64 δισ. ευρώ και δείκτη κεφαλαιακής επάρκειας περίπου 9%. Το τίμημα που προσφέρει ο Όμιλος Πειραιώς ανέρχεται στα 701 ε. ευρώ και θα καταβληθεί σε μετρητά.

Σύμφωνα με την Τράπεζα Πειραιώς, ο νέος Όμιλος θα είναι, από πλευράς μεριδίου αγοράς δανείων και καταθέσεων, ο μεγαλύτερος τραπεζικός Όμιλος στην Ελλάδα και ο δεύτερος μεγαλύτερος ελλαδικός Όμιλος στην ευρύτερη περιοχή.

Πελώρια ερωτηματικά ή πεντακάθαρες αποδείξεις;

Μπορεί σε κάποιον αδαή τα παραπάνω να μη λένε πάρα πολλά, οπότε μερικοί αριθμοί ίσως είναι απαραίτητοι για να γίνουν αντιληπτά ορισμένα πράγματα. Προκαταβολικά, να πω ότι ο αναγνώστης του ιστολογίου πρέπει να διαβάσει και το σχετικό υλικό του "Ριζοσπάστη" (σήμερα, σελίδες 10 και 11), όπου εκτός από στοιχεία κι αριθμούς θα βρει και την επίσημη τοποθέτηση του Κόμματος. Με βάση και αφετηρία το υλικό και τον προσανατολισμό αυτό, παραθέτω ορισμένα επιπλέον στοιχεία και σκέψεις.

Ας ξεκινήσουμε από το ύψος του τιμήματος, που δεν είναι από πολιτική άποψη το πιο σημαντικό ζήτημα. Για την ΑΤΕ, ο Όμιλος Πειραιώς προσφέρει τίμημα 372 εκ. ευρώ, για το 77% του μετοχικού χαρτοφυλάκιου. Αυτό σημαίνει ότι η τιμή εξαγοράς ανά μετοχή θα διαμορφωθεί στα 0.53 €. Το τελευταίο (προχθεσινό) κλείσιμο της ΑΤΕ είναι στα 1.14 €, ήτοι η τιμή εξαγοράς έχει discount (έκπτωση) πάνω από 50%(!). Μιλάμε, αληθινά, για εξαγορά "κοψοχρονιά", εκτός και αν το τίμημα εχει χαρακτήρα "λαγού" για να πυροδοτήσει γενικότερη κινητικότητα.

Ας σημειωθεί ακόμα ότι στην ΑΤΕ, πρόσφατα, περιήλθε σχεδόν το 10% της Αττικής Οδού, μέσω της εξαγοράς της συμμετοχής της "ΑΤΤΙ-ΚΑΤ" στην κοινοπραξία. Η αποτίμηση της αξίας της επένδυσης κινείται, μετριοπαθώς στα 110 εκ. €. Κι αυτό, πέραν των άλλων περιουσιακών στοιχείων της ΑΤΕ (π.χ. το ποσοστό περίπου 10% στην ΕΥΔΑΠ), μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται οι εταιρείες "ΔΩΔΩΝΗ", "ΣΕΚΑΠ" κλπ., για τις οποίες η ανακοίνωση της πρότασης εξαγοράς από πλευράς Ομίλου Πειραιώς προβλέπει "παραχώρησή τους, με μακρόχρονες συμβάσεις εκμετάλλευσης, σε εταιρείες συνεταιριστικών οργανώσεων που θα συσταθούν γιʼ αυτόν τον σκοπό, με μόνη υποχρέωσή τους τη διατήρηση των κτιριακών εγκαταστάσεων και εξοπλισμών τους σε καλή κατάσταση για τη ομαλή λειτουργία των παραγωγικών μονάδων, διασφαλίζοντας έτσι τη συνέχιση της λειτουργίας τους μέσα στις τοπικές κοινωνίες". Είναι γνωστή, βεβαίως, η απαίτηση της ΕΕ-ΔΝΤ για άμεση ιδιωτικοποίηση αυτών των επιχειρήσεων, στο όνομα ότι μια κρατική τράπεζα όπως η ΑΤΕ δε μπορεί να έχει επιχειρήσεις.

Όμως το πιο σημαντικό που πρέπει να κρατήσουμε εδώ, είναι το γεγονός ότι στην ΑΤΕ είναι σήμερα υποθηκευμένο, μέσω δανείων, το μεγαλύτερο μέρος της αγροτικής γης στη χώρα. Από την άλλη, ο Όμιλος Πειραιώς συμμετέχει μαζί με την κυβέρνηση σε πρόγραμμα "πράσινης ανάπτυξης" ύψους 1.5 δισ, εκσυγχρονισμού των ΒΙΠΕ, εγκαθίδρυσης νέων "πράσινων ΒΙΠΕ" και δημιουργίας δέκα "Πράσινων Ειχειρηματικών Πάρκων" σε νησιά. Θυμίζουμε εδώ, ότι επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ-Σημίτη (2002-2003) πωλήθηκε η ΕΤΒΑ (της οποίας Διευθυντής είχε διατελέσει ο Σάλλας) στην τράπεζα Πειραιώς, ενώ νωρίτερα, το 1991 η ίδια η (κρατική από το 1975 ως τότε) τράπεζα πωλήθηκε στον Μ. Σάλλα επί κυβερνήσεως Μητσοτάκη. Για την ακρίβεια, μόνο το πρόγραμμα ίδρυσης "πράσινων ΒΙΠΕ" ανέρχεται σε 440 εκ. €, τα οποία για να απορροφηθούν πρέπει να υπάρξει διαθέσιμη γη... Να πως οι εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα γίνονται ένα ακόμα ισχυρό "εργαλείο" προώθησης των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων στην ύπαιθρο, στις χρήσεις γης, στον αγροτικό πληθυσμό κλπ.

Πάμε παρακάτω. Όπως κατήγγειλε το Σωματείο Εργαζομένων στο Τ.Τ. (με όση αμφισβήτηση του αρμόζει για τον ως τώρα ρόλο του, στα πλαίσια και της ΟΤΟΕ), το Τ.Τ. είχε χορηγήσει στην Τράπεζα Πειραιώς (προφανέστατα με κυβερνητική εντολή) βραχυπρόθεσμο δάνειο 350 εκ. € που έληγε τον Ιούλιο για λόγους στήριξης της ρευστότητάς της. Είναι γνωστό επίσης στους τραπεζικούς κύκλους ότι η Τράπεζα Πειραιώς άντλησε από τα αδιάθετα του πακέτου των 28 δισ. για τη στήριξη των τραπεζών, πάνω από 2 δισ. στις 30/6. Από που προκύπτει ότι μια χρεωμένη τράπεζα με πρόβλημα ρευστότητας μπορεί να επανέρχεται με πρόταση εξαγοράς των ...δανειστών της; Το πιο "ωραίο" στην υπόθεση, είναι ότι η πρόταση εξαγοράς για το 33% των μετοχών του Τ.Τ. από τον ...οφειλέτη του, είναι με premium 29% (δηλ. σε τιμή ανά μετοχή 29% υψηλότερη από την τρέχουσα τιμή κλεισίματος της μετοχής)(!) Σα να λέμε, με τα (κρατικά) λεφτά που δάνεισε το Τ.Τ., έρχεται η τράπεζα Πειραιώς να ...το εξαγοράσει!!!

Εκκωφαντική σιωπή συναίνεσης...

Η πρόταση εξαγοράς, ασφαλώς, συνέπεσε με τις έντονες προτροπές του κ. Παπακωνσταντίνου και των άλλων στελεχών της κυβέρνησης για επιτάχυνση των διαδικασιών συγχωνεύσεων στον εγχώριο τραπεζικό τομέα, ώστε αυτός να "αντέξει" στον ανταγωνισμό. Φυσικά, η κυβέρνηση έσπευσε να δηλώσει ότι "εξετάζει πολύ σοβαρά την πρόταση", τη στιγμή που από ανταγωνιστικούς τραπεζικούς κύκλους έχουν ήδη αρχίσει οι πρώτες βολές περί "μη νομιμότητάς" της στο βαθμό που δεν έχει διεξαχθεί διεθνής διαγωνισμός. Βέβαια, οι βολές αυτές αντανακλούν τις ολοένα και ογκούμενες ενδοαστικές αντιθέσεις, παρά την πραγματική νομική διάσταση, η οποία έτσι κι αλλιώς υπόκειται στα ισχύοντα στην απελευθερωμένη ευρωενωσιακή αγορά. Για την πληρότητα της εικόνας, όμως, να πω ότι Εθνική και Eurobank κατέχουν από 5% η καθεμιά στο Τ.Τ., πράγμα που ίσως κάτι να σημαίνει...

Στήριξη, έστω και με μισόλογα και "προσεκτικές" και "αμφίσημες" δηλώσεις, έσπευσε να παράσχει η ΝΔ δια στόματος Παναγιωτόπουλου και Σταϊκούρα, ενώ το ΛΑΟΣ - για άλλη μια φορά - "βασιλικότερο του βασιλέως" ζήτησε από την κυβέρνηση, όχι απλά να αποδεχθεί, αλλά και να επιταχύνει τις εξελίξεις.

Οσο για την εργοδοτική-κυβερνητική ΟΤΟΕ; Ούτε καν στήριξη των κινητοποιήσεων που εξήγγειλε το (όχι λιγότερο συμβιβασμένο, βεβαίως)  Σωματείο-μέλος της του Τ.Τ. (μια 3ωρη στάση χθες και μια προειδοποιητική 24ωρη απεργία σήμερα) δεν ανακοίνωσε. "Παρατηρεί προσεκτικά τις εξελίξεις" και "ζητά εξηγήσεις από την κυβέρνηση". Τα γνωστά, δηλαδή... Μια από τα ίδια και οι κυβερνητικοί αγροτοπατέρες, δια στόματος Τζανέτου Καραμίχα της ΠΑΣΕΓΕΣ, ο οποίος κάλεσε την κυβέρνηση να "πάρει ξεκάθαρη θέση" και "να ανακοινώσει η ίδια την πολιτική της βούληση για το αν πωλείται ή όχι η ΑΤΕ και όχι να σέρνεται για τόσο σοβαρά ζητήματα πίσω από επιχειρηματικές πρωτοβουλίες". Αγροτοσυνδικαλιστής, από τους λίγους...

Θα σταματήσω εδώ το άρθρο, γιατί το θέμα είναι "εν εξελίξει" και θα περιμένουμε το πως θα κυλήσουν οι επόμενες μέρες. Η όλη υπόθεση, βεβαίως, είναι ενδεικτική του ότι το πράγμα έχει αρχίσει να χοντραίνει...